كارايي مدل HadGEM2-ES در ارزيابي نابهنجاري فصلي دماي ايران تحت سناريوهاي واداشت تابشي

پديده گرمايش جهاني در سال هاي اخير مشكلات بسياري را براي سامانه زمين به‌همراه داشته است و ايران به‌دليل اينكه كشوري خشك است، مطالعه شرايط آينده مي تواند براي برنامه هاي مديريتي مفيد باشد. هدف اين پژوهش كارايي مدل HadGEM2-ES از سري مدل هاي CMIP5 مبتني بر روش ريزگرداني ديناميكي CORDEX و وردايي نابهنجاري دماي فصلي در ايران است. در اين راستا داده‌هاي روزانه دماي هوا از 45 ايستگاه همديد طي دوره آماري (2005-1970)، داده هاي دماي روزانه مدل HadGEM2-ES و ريزگرداني شده با استفاده از روش CORDEX و سناريوهاي RCP براي دو دوره تاريخي (2005-1960) و پيش بيني شده طي سه دوره آينده نزديك (2040-2011)، آينده مياني (2070-2041) و آينده دور (2099-2071) استفاده شد. براي ارزيابي كارايي مدل نيز از شش روش R^2، MAE، MBE RMSE، tJacovides و نسبت tJacovides/R^2 استفاده شد. نتايج نشان داد كه مدل از عملكرد مناسبي برخوردار است. نابهنجاري دماي فصلي در تمام فصول، سناريوها و دوره هاي زماني مورد مطالعه مثبت و فصل زمستان بيشينه نابهنجاري دما را در بين فصول نشان داده است كه يك تهديد بزرگ براي منابع آب كشور تلقي مي‌شود. بيشينه نابهنجاري فصلي دماي ايران در فصول زمستان و بهار منطبق بر ارتفاعات و عرض هاي جغرافيايي بالاست كه شمال غرب به‌عنوان كانون نابهنجاري ها شناخته شد. در تابستان ارتفاعات و ايران مركزي بيشينه نابهنجاري دماي هوا را نشان داده اند. فصل پاييز نماينده بيشينه نابهنجاري دما در سواحل جنوبي ايران و نوار شرقي كشور است. همچنين، يك پاسخ فصلي از عملكرد مدل و تغييرات فضايي دماي هوا در ارتباط با ارتفاع و توزيع ناهمواري‌ها در كشور ديده مي شود.