سير تاريخي نقش پردازي طاووس در بافته هاي ايران دوره اسلامي

طاووس به عنوان يكي از پرندگان زيبا، از گذشته جايگاه ويژ هاي را در ادب، هنر و باورهاي مردمايران پيدا كرده است، به طور يكه در آثار و اشياء هنري به اشكال مختلف نمود داشته و علاوه برتزيين آ نها، گاه معاني و مفاهيمي را نيز با خود به همراه دارد. هدف اين پژوهش آن است تا باشناخت نق شمايه طاووس در بافته هاي دوره اسلامي ايران تا پايان دوره صفوي جايگاه آن را ازنظر نوع تركي ببندي و شكل ظاهري، نحوه قرارگيري و جنبه هاي هنري بررسي كند و با رويكرديتاريخي و روش كيفي، با توصيف داده ها و شيوه مشاهده و مطالعه منابع كتابخانه اي به انجام رساند. نتايج پژوهش نشان مي دهد كه از آغاز اسلام تا پايان دوره صفوي، نقش طاووس را بيشاز ساير آثار م يتوان بر روي بافت هها مشاهده نمود. تصاوير نمونه هاي موجود و منتشرشده ونيز مشاهد هشده بر روي آثار موز هاي حاكي از آن است كه علاوه بر ويژگي هاي ظاهري، جنبه هاي معنوي نيز دارد. گاهي به نشانه آسمان پرستاره، تز ييني و تجملي است و گاهي نيز ب هعنوان يكي ازنشانه هاي فضاي بهشتي به شمار م يرود و نمايي از بهشت را تداعي مي كند. در طول دوره اسلاميتغ ييراتي از نظر بصري و شكلي، نحوه تركي ببندي و جايگاه قرارگيري اين پرنده بر روي آثارهنري ب هويژه بافت هها، ايجاد شده است و اغلب به صورت زوج و به شكل تقارن محوري و معمولاًدر دو طرف درخت زندگي به تقليد از نقوش ساساني، نقش بسته است و زاويه قرارگيري آ نها ازني مرخ و با دنباله گشوده و اكثرا به سمت بالا مي باشد كه يا درون قاب هايي به صورت تك، يا جفت و يا به صورت آزاد در حالت سكون و يا در حال حركت در متن بافته وجود دارند.