عوامل مؤثر بر ناپايداري الگوي كشت در ناحيه لنجانات

تغييرات الگوي­ كشت، فرآيندهاي پوياي فضايي هستند كه از مؤلفه­ هاي بسياري تأثير مي­پذيرد. شناخت اين مؤلفه­ هاي تأثيرگذار، بازگوكننده­ي عـواملي است كه براي انتخـاب نـوع كشت موردتوجه كشاورزان قرار مي­گيـرد كه خود باعث درك بهتر چرايي رفتار آ­ن­ها خواهد شد و مي­تواند مــورد اســتفاده مســئولان و سياستگذاران بخش­كشاورزي به­منظور معرفي ­محصولات و نوآوري­هاي­ جديد بــه كشــاورزان و هدايت تصميمات آن­ها به­سوي تنظيم الگوي كشت بهينه قرار گيرد. در اين مقاله ضمن بررسي عوامل دروني و بيروني مؤثر بر انتخاب الگوي­كشت در نواحي روستايي لنجانات و چگونگي ارتباط اين عوامل در ايجاد ناپايداري الگوي كشت در اين ناحيه، به بررسي پيامدهاي ايجاد شده بر اثر اين ناپايداري با استفاده از روش كيفي پرداخته شده است. مشاركت­كنندگان پژوهش، بهره­برداران كشاورز ساكن در محدوده 10كيلومتري در دو طرف رودخانه زاينده­رود در ناحيه لنجانات (بلوك لنجان) هستند. از بين آن­ها، با استفاده از نمونه­گيري نظري، 25 نفر در پژوهش مشاركت داشتند. دراين پژوهش از فنون مشاهده، مصاحبه­هاي عميق و بحث گروهي متمركز براي جمع­آوري اطلاعات و از روش نظريه­ ي زمينه ­اي براي تحليل اطلاعات استفاده شد. ناپايداري الگوي كشت، تك­عاملي نبوده، بلكه متأثر از عوامل مختلفي است كه ماهيت طبيعي – اكولوژيك، اجتماعي – اقتصادي، زيرساختي و نهادي دارند. در بين اين عوامل، وجود و بروز تنش­هاي محيطي و ضعف نقش­پذيري مؤثر دولت عواملي هستند كه از نگاه جامعه محلي از اهميت بالاتري برخوردار هستند. ناپايداري الگوي كشت متأثر از اين عوامل، ناحيه لنجانات را با پيامدهايي چون تغيير و تخريب اراضي زراعي، تضعيف نظام اقتصادي كشاورزان و در نهايت افزايش مهاجرفرستي و زوال روستايي روبرو ساخته است.