پديدارنگاري: روش پژوهش كيفي در مطالعات قلمرو بازيابي اطلاعات

هدف: معرفي و ارائه روش پژوهش كيفي پديدارنگاري به‌عنوان چهارچوبي مفهومي براي انجام پژوهش‌هاي قلمرو بازيابي اطلاعات و ارائه بازتاب ويژگي‌هاي اين روش براي دانشجويان و پژوهشگران علاقه‌مند به روش‌هاي پژوهش كيفي. روش‌شناسي: اين مقاله با رويكردي مروري/ تحليلي از نوع مفهومي، روش پژوهش كيفي پديدارنگاري ذيل پارادايم تفسيري را معرفي كرده است و با بررسي مطالعات پژوهشگراني چون بروس، ليمبرگ، ادواردز، فورستر، و ديگران تلاش دارد تغيير پارادايميك روش‌شناسي پژوهش (از پارادايم اثبات‌گرايي به پارادايم تفسيري) در قلمرو بازيابي اطلاعات را به تصوير بكشد. يافته‌ها: توجه به‌ ضرورت تغيير پارادايم در پژوهش‌هاي قلمرو بازيابي اطلاعات از دهه 1980 در ميان پژوهشگران اين قلمرو آغاز شد. روش پژوهش كيفي پديدارنگاري، روشي است كه تنوع در روش‌هاي تجربه‌هاي افراد از يك پديده را بررسي مي‌كند. در اين روش، افراد از طريق نمونه‌گيري هدفمند انتخاب و داده‌ها در قالب مصاحبه‌هاي نيمه‌ساختاريافته گردآوري مي‌شوند و از طريق كدگذاري نظري تحليل و نتايح در قالب دسته‌هاي توصيفي به‌‌شكل فضاي نتيجه ارائه خواهند شد. نتيجه‌گيري: اين روش پژوهش مي‌تواند با شمارش و درك پديده‌ها ازنظر گروه‌هاي خاصي از كاربران، درك روشن‌تري نسبت به بسياري از پرسش‌هاي مطرح در عرصه پژوهش‌هاي رفتار اطلاع‌يابي ارائه دهد و ضمن توصيف برداشت كاربران از تجربه آنها در جستجو و بازيابي اطلاعات، نگرشي جديد به قلمرو مطالعات كاربران نهايي ايجاد و دست‌اندركاران اين قلمرو را با رويكردي جديد، نسبت به موضوع آشنا كند و زمينه دقيق‌تري براي خدمات و عمل آنها به‌وجود ‌آورد.