كاستي‌ها و كاميابي‌ها در مفهوم‌شناسي شعر، بررسي تحليلي ديدگاه منطق‌دانان مسلمان درباره شعر

شعر، در منطق نُه‌بخشي از اهميت ويژه‌اي برخوردار است. منطق‌دانان مسلمان در صناعات خمس، شعر را از لحاظ مفهوم و جنبه‌هاي ديگري همچون گونه‌شناسي يا كاركردشناسي كاويده‌اند. آنان در اين بررسي، ازيك‌سو تحت‌تأثير فن شعر ارسطو قرار دارند؛ زيرا، تلقي فن شعر به مثابه صنعت پنجم كه از او به ارث رسيده بود، ايجاب مي‌كرد چيستي و چگونگي آن، با دقت منطقي بررسي شود. ازسوي‌ديگر، منطق‌دانان مسلمان در زيست‌بوم فرهنگي متأثر از فضاي عربي زندگي مي‌كردند. ازاين‌رو، قواعد شعر را آن‌گونه مي‌فهميدند كه از آن قلمرو بر مي‌خاست. با نگرش به اين دو سامانه فكري ـ فرهنگي، مفهوم شعر نيازمند بررسي دوباره و كشف توفيق منطق‌دانان در رسيدن به برداشت درست از آن است. اين جستار تلاش مي‌كند در مرحله نخست تعاريف منطق‌دانان را كاويده و در مرحله دوم كاستي يا كاميابي آنان را در رسيدن به مفهوم شعر نشان دهد. روش بررسي، تحليلي با رويكرد منطقي است. نتيجه بررسي آن است كه منطق‌دانان با تأثيرپذيري از فرهنگ عربي، در مفهوم‌شناسي شعر، عناصري را به‌كار برده‌اند كه ضرورتي به وجود آنها ديده نمي‌شود.