كارگزاران و حوزه‌هاي اخلاق در سياست

آدميان همواره بر سر چندراهي انتخاب قرار دارند و آنها همواره ناگزير از سنجش گزينه‌هاي مختلف‌اند. ارزشگذاري يا اخلاق ابزار اين كار است. سياست به‌عنوان يكي از عرصه‌هاي زندگي آدمي، از اين قاعده مستثنا نيست. تهي كردن سياست از اخلاق، كاري ناممكن و عبث است. تنها مي‌توان اين‌گونه بحث كرد كه كدام نگرش اخلاقي، مي‌تواند و بايد بر حوزه عمومي حاكم باشد؟ اخلاق در چه حوزه‌هايي از سياست و به چه صورتي بايد رعايت شود. اين مقاله با روش توصيفي ـ تحليلي، به بررسي بخش‌هايي از سياست مي‌پردازد كه نيازمند قواعد اخلاقي است. اين بخش‌ها عبارتند از: تشكيل جامعة سياسي و دولت، توجيه رابطه اطاعت ميان فرمانروا و فرمانبردار (نظريه مشروعيت)، محدوده اعمال آمريت، چگونگي اعمال آمريت، و روابط جمعي شهروندان. اما دامنة دخالت اخلاق در سياست را بر حسب كارگزار يا فاعل اخلاقي، مي‌توان تقسيم‌بندي كرد؛ اخلاق شهرياري و اخلاق شهروندي. اين دو مجموعه، ‌شامل همان چيزي است كه گاهي با نام فضيلت سياسي، يا فضيلت مدني از آن ياد مي‌شود.