نقد و بررسي مسئلۀ «اخفاي واقع از سوي اولياي دين و تأثير آن بر واقع‌نمايي گفتار اعتقادي معصومان عليهم السلام»

معصومان به اقتضاي حكمت و مراعات سطح فهم مخاطب، بعضي از واقعيات را از مخاطبان مخفي مي‌كردند. «اخفاي واقع» از دو جهت به واقع‌نمايي گفتار معصومان آسيب مي‌زند: 1- اگر «اخفاي واقع» حكيمانه است، مي‌توان ادعا كرد: واقعيت بالكل با آنچه بيان گرديده، متفاوت است و به خاطر ناتواني از فهم، ارائه نشده است. برخي از شقوق اين فرض مستلزم كذب كلي قرآن و گزاره‌هاي عقلي است، پس اين احتمال مردود است. 2- احتمال دارد با كنار هم قرار دادن «نگفته‌ها» و «گفته‌ها»، برداشت كنوني ما از واقعيت، كاملاً تغيير كند و گفته‌هاي معصومان ديگر واقع‌نما نباشد. هرچند برخي براي پاسخ به جهت 2 با پيش‌فرض اينكه «نگفته‌ها» در طول «گفته‌ها» است، به اصول حكمت متعاليه و عدم بخل خداوند تمسك جسته‌اند، اما اولاً، اين پاسخ كامل نيست. ثانياً، جهت 2 تنها واقع‌نمايي گفته‌هاي در هم تنيدۀ معصومان را مخدوش مي‌كند، نه همۀ گفته‌ها را. ثالثاً، حتي در معارف در هم تنيده، با «لابشرط» كردن گزاره‌ها، واقع‌نمايي حداقلي گفته‌ها حفظ مي‌شود. رابعاً، مصاديق اخفاي واقع غالباً دربارۀ ولايت تكويني، شئون امام ومانند آن است كه كف و سقف آن معين شده است.