ارتقاء كيفيت زيست محيطي شهرها با رويكرد كشاورزي شهري (نمونه موردي: شهراصفهان)

با بهبود وضع بهداشت و شرايط زندگي در چند دهه گذشته، شاهد رشد روزافزون جمعيت جهان هستيم. همچنين تغيير عادات و روش‌هاي زندگي سبب شده است كه درصد زيادي از جمعيت كشورهاي جهان، براي دست‌يابي به زندگي بهتر، گرايش به زندگي شهري پيدا كنند، به گونه‌اي كه در ساليان اخير درصد بالايي از جمعيت جهان را افراد شهرنشين تشكيل مي‌دهند. رشد بي رويه شهرها وگرايش به شهرنشيني و زندگي بهتر به دنبال خود اثرات مخربي را براي محيط زيست به همراه دارد و فشارهاي زيادي را جهت تأمين ملزومات زندگي شهري شامل غذا، انرژي، مواد، مصالح و ... به طبيعت وارد مي­نمايد، به گونه­اي كه در برخي از مناطق براي تأمين غذاي مورد نياز شهرنشينان از زمين‌هاي كشاورزي بيش از توانشان بهره­برداري مي‌شود. نيز استفاده بيش از حد از سموم، سبب آلوده كردن منابع آبي و خاكي شده است. بنابراين رشد شهرها و افزايش جمعيت شهرنشين در ساليان اخير سبب بروز مشكلات فراواني براي سلامت محيط زيست شده است. از سويي، با توجه به اينكه شهرنشيني امري غير قابل اجتناب در زمان ماست بايد به فكر سازوكارهايي جهت كاهش فشار بر طبيعت از سوي شهرها، تعامل شهرها و محيط زيست جهت ارتقاء كيفيت زيست‌محيطي در شهرها باشيم، تا از نيازهاي ساكنان شهر بدون فشار بر طبيعت و محيط زيست، توسط خود شهر تأمين گردد. در اين ميان، كشاورزي شهري، در برقراري ارتباط منطقي ميان نيازهاي شهري و حفظ كيفيت اكولوژيكي نقش ارزنده­اي خواهد داشت. در اين مقاله، ابتدا با ذكر آثار مخرب زيست‌محيطي افزايش جمعيت شهرها، با بيان كلياتي از كشاورزي شهري، به بررسي نقش كشاورزي شهري در ايجاد تعادل ميان رابطه شهر و محيط زيست به منظور كاهش فشار بر طبيعت و ارتقاء كيفيت زيست‌محيطي شهر خواهيم پرداخت و خواهيم ديد كه با گرايش به كشاورزي شهري، شهر كه خود عاملي در جهت تخريب محيط زيست است، چگونه مي‌تواند با كمترين ضرر به طبيعت، در تأمين نيازهاي شهرنشينان به حيات خود ادامه دهد. در انتها با بررسي ساختار شهر اصفهان، به شناخت پتانسيل‌هاي اين شهر در جهت گسترش و تركيب كشاورزي شهري با ساختارهاي شهر و زندگي روزمره مردم خواهيم پرداخت. بر اساس نتايج حاصل از اين مطالعه مي‌توان بيان داشت كه با طراحي صحيح و بهينه محور مادي‌ها در سطح شهر، كشاورزي شهري مي‌تواند به بخشي از ساختار اكولوژيك شهر تبديل گردد.