عنوان مقاله :
تاملي در مقالهي «نقش عوامل اجتماعي در معرفت رياضي و منطقي»
پديد آورندگان :
ذكياني ، غلامرضا دانشگاه علامه طباطبائي , ذكياني ، غلامرضا دانشگاه علامه طباطبائي
كليدواژه :
اصل تناقض , قاعده وضع مقدم , قرارداد , شرطي , مصادره به مطلوب
چكيده فارسي :
در مقالهي «نقش عوامل اجتماعي در معرفت رياضي و منطقي»، نشان داده ميشود كه عوامل اجتماعي در پيدايش و ضروريانگاري علوم بنياديني چون رياضي و منطق نقش دارند؛ از جمله مهمترين دلايل مطروحه در اين مقاله ميتوان به موارد زير اشاره كرد: اختلاف رياضيدانها، تنوع تناقض در براهين خلف، ساختارشكني در مقادير بينهايت، تحليل ويتگنشتاين از عمل جمع، تغيير مفهوم بداهت در طول تاريخ، دوري بودن اثبات اصول بديهي، دوري بودن توجيه قواعد منطقي از طريق جداول ارزش، استدلال پرايور در مقابل صورتگرايان، عدم ترجيح توجيهات روانشناختي بر توجيهات جامعهشناختي، پارادوكسهاي استلزام مادي، توسل به شهود به جاي استدلال، نقد استدلال دوري، قراردادي بودن اصول منطقي، پارادوكس خرمن و ... ما نيز در ارزيابي اين شواهد ضمن تعيين و تحليل اصول بديهي حداقلي چون اصل تناقض، قاعده وضع مقدم و برهان خلف، به تحليل موارد زير پرداختهايم: بينهايتها، ديدگاه ويتگنشتاين، جداول ارزش، استدلال پرايور، قرارداد، عدم لزوم بداهت تصورات در تصديقهاي بديهي، مفاهيم نامعين و ...؛ و در نهايت نشان دادهايم كه علوم بنياديني چون رياضي و منطق، ضرورت خود را مديون عوامل اجتماعي نيستند.