نظريۀ شبح به خوانش ملاصدرا

پژوهش حاضر به دنبال پاسخ گويي به پرسش: «رابطۀ ميان علم و نظريۀ شبح به خوانشِ ملاصدرا چيست؟» شكل گرفت؛ با نگاهي به شبكه واژگاني ملاصدرا و رويكرد وجودي خاص او، مي توان تحليلِ خوانشِ او از نظريۀ شبح را در مراحل زير خلاصه نمود: 1. بيان مفاد نظريۀ شبح و نفي هرگونه تطابق ميان وجود خارجي و شبح ذهني، پذيرش اثر وجوديِ شبح و معرفي شبح به عنوان علت معدۀ حصول علم با نگاه وجودي خاص خود. 2. بيان مفيدِ علم بودن شبح براي كيفيات و معدومات. 3. بيان نقدهاي وارد بر نظريه شبح و تحليل نقدها. 4. طرح نظريه وجود ذهني كه علاوه بر ايجاد علم در معدومات و كيفيات، در ساير موارد وجودي نيز مفيد علم باشد. با اين تحليل، مي‌توان اين احتمال را به عنوان يافتۀ اين تحقيق بيان نمود كه تئوري شبح، با اينكه مورد انتقاد جدي ملاصدرا است، با اين حال ملاصدرا با نگاهي خاص، از اين نظريه به عنوان مرحله اي از مراحل تكامل نظريۀ وجود ذهنيِ خود بهره برده است، نگارندگان بر اين نگاه پافشاري ندارند اما اين گونه مي انديشند كه در صورت پذيرش اين نگاه مسئله صورت جديدي پيدا خواهد نمود.