تحليل انتقادي تقرير اسپينوزا از برهان وجودي

نزد اسپينوزا خدا همان جوهر است كه يگانه حقيقت مطلق هستي مي‌شود. اسپينوزا براي اثبات وجود خدا به برهان وجودي متوسل شد و ادعا كرد كه براي اثبات وجود عيني خدا، تصور ذاتش كافي است. وي در قضيۀ يازده از كتاب اخلاق به چهار تقرير از براهين وجودي مي‌پردازد و در آن خدا را اثبات مي‌كند. چهار تقرير او بيانگر استلزام وجود خدا از تصور ذات، ضروري بودن وجود، توانايي و قدرت خدا براي هستي و هستي‌بخشي به ديگر موجودات است كه ناشي از نبودن مانعي براي عدم اوست. در نتيجه، مي‌توان او را كامل‌ترين وجود قدرتمند و نامتناهي ضروري دانست. به‌طور كلي، تمامي براهين به همان تصور واضح و متمايز دكارتي از خدا برمي‌گردد كه از طريق تصور ذات او، وجودش اثبات مي‌شود. در واقع، براهين او يا بازسازي براهين قبلي‌ هستند يا تكرار دقيق آنها كه با اختلاف‌هاي جزيي در قالب قضيۀ جداگانه‌اي مطرح شده‌اند.