عنوان مقاله :
امكانسنجي اثباتپذيري گزارههاي ديني با تأكيد بر مبناگروي كلاسيك
پديد آورندگان :
كبير ، يحيي دانشگاه تهران، پرديس فارابي - دانشكدۀ الهيات , تاجيك ، محمد حوزۀ علميۀ قم - مركز مطالعات اسلامي
كليدواژه :
اثباتپذيري , معرفت پيشين و پسين , معرفتشناسي اصلاحشده , مبناگرايي كلاسيك
چكيده فارسي :
يكي از اصليترين مباحث فلسفۀ دين بدون كمترين ترديد، بحث اثباتپذيري گزارههاي ديني است. در اين بحث به امكانسنجي اثبات گزارههاي ديني بر اساس بنيانهاي عقلي بهگونهاي كه ارضاكنندۀ حس حقيقتطلب انسان باشد، پرداخته ميشود. دستهاي از مخالفان عقلگراياني هستند كه بهنظر ميرسد قصد دارند، بساط ايمان را به بهانه ارزش عقل جمع كنند و عدهاي ايمانگراياني كه ايمان را فوق طور و مقام عقل ميدانند و بخشي هم پوزيتويستهايي كه معيار معناداري يك گزاره را تجربي بودن آن ميدانند. در مقابل عدهاي با مصلحتسنجي يا با اختيار مبناگرايي سنتي يا معرفتشناسي اصلاحشده، بهعنوان مبناي معرفتشناختي خود، در تلاش براي اثبات گزارههاي ديني هستند. يقين بالمعني الاخص متاع ارزشمندي است كه هر گروهي براي امكان يا عدم امكان رسيدن به آن استدلال ميكند و بر اين اساس مدعي اثباتپذيري يا عدم اثباتپذيري گزارههاي ديني ميشوند از ميان روشهاي مذكور، روش مبناگرايي با رويكرد كلاسيك مدعي تأمين اين غايت قصوي است. در اين پژوهش مدعيات هر يك از انظار مختلف و نقدهاي وارد بر آن بررسي و تلاش شده است تا تحقق چنين معرفتي در حيطۀ گزارههاي پيشيني ديني را نهتنها ممكن، بلكه واقع و محققشده نشان دهد.