تبيين و نقد ماهيت زبان ديني از نگاه فيليپس

فيليپس از ناشناختارگرايان در خصوص باورهاي ديني است. او با طرح ايدۀ مغالطۀ تعالي زبان ديني معتقد است كه اين زبان واجد خصوصيت غيرارجاعي بودن و غيرتوصيفي بودن و جدا بودن وجود واقعي از وجود منطقي در گزاره‌هايش است. در اين مقاله نشان مي‌دهيم كه توصيفي بودن زبان ديني در نظام فكري وي به اين معناست كه در زبان ديني هيچ‌گاه نبايد جدا از متن ديني، اثبات وجود خدا و ساير شاخص‌هاي ديني انجام پذيرد، زيرا نحوۀ زندگي ديني منشأ انتزاع معنا و وجود اين باورهاست. از نظر فيليپس صحبت كردن از خدا و ساير موضوعات ديني، داراي ارجاع به متعلق خود هستند. اگرچه اين متعلق امري خارجي نيست، بلكه تحقق‌يافته در نحوۀ زندگي مؤمنان است. او توصيفي و ارجاعي بودن زبان ديني را در محدودۀ نحوۀ زندگي ديني مي‌پذيرد و البته همين امر مهم‌ترين نقطۀ تمايز وي با ديگر فيلسوفان دين تحليلي است. از همين‌رو برخي فيلسوفان تحليل زباني در حوزۀ فلسفۀ دين، انتقادهاي زير را به ديدگاه او مطرح كرده‌اند: الف) عدم صحت تمايز ميان وجود منطقي از وجود واقعي پيرامون خداوند؛ ب) نفي واقعيت عناصر ديني بر اساس مبناي پوزيتويستي فيليپس؛ ج) عدم اثبات ناتواني زبان عرفي در صحبت كردن از امور ماورايي.