معضله پديده حاجب در رابطه مردم و نخبگان سياسي در ايران ابراهيم برزگر

جامعه در يك تقسيم‌بندي به دو طبقه سياسي حاكمان و حكومت‌كنندگان و طبقه غيرسياسي حكومت شوندگان تقسيم مي‌شود. روابط اين دو همواره يكي از پرسش‌هاي پايدار و هميشگي فلسفه سياسي و علوم سياسي بوده است. روابط موجود بين مردم و حاكمان موضوع جامعه‌شناسي سياسي و روابط مطلوب آنان موضوع فلسفه سياسي بوده است. حتي در مقاطعي از تاريخ كه حاكمان اخلاقي به قدرت رسيده‌اند و كوشيده‌اند كه اين رابطه را بسامان كنند؛ در كشاكش محذورات عيني واقعيت‌هاي تلخ به‌ناچار واقعيت‌هاي خشن خود را بر هنجارهاي اخلاقي غالب نموده‌اند و به‌سرعت ماه‌عسل رابطه موقت مناسب حاكمان و مردم به پايان رسيده است. روابط بهينه حاكمان با مردم موجب كسب آگاهي‌هاي شناختي از وضعيت مردم و كاستي‌هاي آنان يا رضايت آنان (بينشي) و موجب درك احساس و عواطف؛ دعا يا نفرين آنان و درد و رنج و شادي آنان مي‌شود (گرايشي). اين دو پيش‌نياز موجب مي‌شود تا سياستمداران در رفتار سياسي معطوف به رعيت (يعني كساني كه مراعات حال آنان از سوي حكومت لازم است) رفتار معقول و مناسبي از خود بروز دهند. اين نوشتار مي‌كوشد تا روابط مردم و حاكمان را در تاريخ ايران و اسلام بررسي و با آسيب‌شناسي، راه‌كارهاي مناسب ارائه دهد. روش جمع‌آوري اطلاعات، كتابخانه‌اي و روش تجزيه‌وتحليل، تحليل محتواي كيفي و تفسيري است.