بررسي جامعه‌شناختي مسئله‌ اجتماعي آب در ايران با نگرش توسعه‌ پايدار

اين مقاله چند هدف را دنبال مي‌كند: اول، معرفي مسئله‌ي آب و پيامدهاي مخربش براي جامعه‌ي ايراني، دوم، شناخت علل ايجاد كننده‌ي مسئله‌ي آب، و سوم، ارائه‌ي راه‌حل‌هايي براي كاهش آن. اين بررسي جنبه توصيفي و تحليلي دارد و مستند به تحقيقات و داده‌هاي تجربي، آمارهاي معتبر و نظرات كارشناسان مسايل اجتماعي و محيط‌زيستي، اقتصاددانان، جامعه‌شناسان، حقوق‌دانان و مديران اجرايي كشور است. نتايج اين مطالعه نشان مي‌دهد در حال حاضر كشور ايران داراي سه مشكل اساسي در رابطه با آب است: «كمبود آب»، «آلودگي آب» و «خشك‌شدن تالاب‌ها و درياچه‌ها». مسايل آب پيامدهاي تهديد‌كننده‌اي براي توسعه‌ي‌ پايدار كشور از ابعاد مختلف طبيعي، سلامت، اقتصادي، اجتماعي و سياسي دارند. چارچوب نظري مقاله نظريه‌ي توسعه‌ي پايدار است. علت اصلي مسئله‌ي آب پيروي از الگوي «اقتصاد كلاسيك» در ايران است كه اصول محيط‌زيستي توسعه پايدار را رعايت نمي‌كند. علل ديگر عبارتند از: «صنعتي‌شدن»، «شهري‌شدن»، «رشد جمعيت»، «افزايش مصرف منابع آبي» و «كم‌توجهي به اصول محيط زيست در تدوين برنامه‌هاي توسعه». راه‌حل كليدي حل مسئله‌ي آب راه‌حل تغيير راهبرد توسعه‌ي كشور از اقتصاد كلاسيك مبتني بر بهره‌برداري هرچه بيش‌تر از طبيعت به اقتصاد زيست‌بومي مبتني بر توانايي‌هاي طبيعت ايران و احترام به آن است. ساير راه‌حل‌هاي عبارتند از: «ارتقاي فرهنگ عمومي»، «اصلاح الگوي برداشت و مصرف آب»، «تاسيس و تقويت سازمان‌هاي مردم‌نهاد زيست‌‌محيطي»، «مديريت و حكمراني بهينه‌ي آب» و «ضمانت قانوني دادن به برنامه‌هاي محيط‌‌زيست» و «استفاده از فناوري‌هاي مدرن».