بررسي نقش سياسي روحانيت در دوره رضاشاه

بررسي رابطه دين و سياست يا به عبارتي نقش سياسي روحانيون يا نيروهاي مذهبي از مهمترين موضوعات جامعه ايران در سده اخير مي باشد. اهميت اين موضوع در دهه هاي اخير كه از سويي شاهد پديده هايي نظير انقلاب اسلامي ايران و از سوي ديگر رشد بنيادگرايي اسلامي هستيم، با در نظر گرفتن اين امر كه فرايند مدرنيسم يا نوسازي در اغلب كشورها در جهت تضعيف سنت ها و به ويژه سنت هاي مذهبي عمل كرده است، دو چندان مي شود. اين مقاله سعي دارد با نگاهي به تحولات ايران در دوره رضاشاه و بر مبناي نظريۀ جان كنت گالبرايت، به بررسي نقش سياسي روحانيون در اين دوره و نسبت آنها با حكومت رضاشاه بپردازد. در اين چارچوب، مي‌توان دو دوره متمايز از هم تشخيص داد. در حالي كه در دوره‌اي روحانيون نقش فعال و برجسته‌اي در سياست داشتند و حتي به نوعي در مشروعيت بخشيدن به قدرت و حكومت رضاشاه ايفاي نقش كردند، در دوره ديگر و در مقابل حكومت رضاشاه نقش سياسي روحانيون و نيروهاي مذهبي كمرنگ و ضعيف بود. اين تفاوت نقش سياسي روحانيون در دوره رضاشاه رابطه‌اي مستقيم با منابع و ابزارهاي اعمال قدرت روحانيون از يك سو و حكومت رضاشاه از سوي ديگر داشته است.