اهداف و كاركردهاي كنسولگري بريتانيا و تعامل آن با كمپاني هند شرقي در شيراز (1925–1903 م/ 1344–1321 هـ. ق)

از سدۀ 19م. سياست انگلستان در ايالت فارس، ايجاد امنيت در راه‌‌هاي ارتباطي با هدف توسعۀ تجارت بود. در اين راستا دولت بريتانيا اقدام‌به تأسيس يكي از سازمان‌‌هاي هماهنگ‌كننده به‌نام «كنسولگري» كرد. اين پژوهش برآنست با روش توصيفيتحليلي درپي پاسخ به اين سؤال باشد كه كنسولگري بريتانيا در شيراز، درصدد دست‌‌يابي به چه اهداف و كاركردهايي بود و نحوۀ تعامل آن با كمپاني هند شرقي چگونه بود؟ يافته‌‌هاي پژوهش بيانگر آن است كه قصور دولت مركزي و فقدان قدرت محلي در فارس، باعث ايجاد ناامني در راه‌ها شد كه درنتيجه به تجارت بريتانيا زيان‌‌هايي وارد كرد. اين مسأله كنسول‌‌ها را بر آن داشت تا براي حفظ منافع خود و برقراري امنيت، دست به اقداماتي بزنند؛ ازجمله، دخالت در امور داخلي حكومت فارس، تصميم به تجزيۀ آن، برقراري روابط مستقيم با سران قبائل و عشاير، اعزام قشون هندي، دادن اولتيماتوم به دولت مركزي و اخطار به حكام محلي مبني‌بر دخالت نظامي و تشكيل نيروي مستقلي به‌نام «پليس جنوب». كنسولگري بريتانيا در شيراز در مأموريت خود از ظرفيت‌هاي نظامي، مالي و اداري كمپاني هند شرقي بهره مي‌برد و تحت ادارۀ كل سياسي هند بود و سخنگوي كمپاني، در دستگاه اداري فارس استقرار داشت. صادرات به بمبئي و ديگر بنادر مهم هند، از‌طرف فارس صورت مي‌گرفت.