مقايسۀ مسألۀ «نجات» در دو مكتب بودايي ماديَميكه و شين‌‌شو جودو

يكي از مهم‌‌ترين آموزه‌‌هاي دين بودا، مسأله رنج در زندگي انسان است. بوديزم اساساً به‌‌دنبال نجات انسان از رنج است. تعاليم اوليۀ بودا راه رهايي از رنج را آگاهي صرف از وجود رنج مي‌‌دانست؛ اما با گسترش بوديزم در ميان فرهنگ‌‌هاي مختلف و بسط اجتماعي آن، مكاتب مختلفي از بوديزم شكل گرفت كه مسأله رنج و راه رهايي از آن را به‌‌گونۀ ديگري نسبت‌‌به تعاليم اوليۀ بودا تبيين مي‌‌كردند. اين مقاله در پي پاسخ به اين پرسش است كه راه نجات انسان از چرخۀ رنج چيست؟ پاسخ اين پرسش در دو مكتب مهم بودايي ماديميكه و شين‌‌شو جودو بررسي شده‌‌است. در اين پژوهش مفهوم نجات و نحوۀ دست‌‌يابي به آن و همچنين عوامل مؤثر در كسب آن در اين دو مكتب بررسي شده‌‌است. نتايج حاصل از اين پژوهش كه به روش توصيفي و مقايسه‌‌اي انجام شده‌‌است نشان مي‌‌دهد كه در مكتب ماديميكه، نيروانه بدون وصول به معرفت برتر محقق نمي‌‌شود. اين نوع از معرفت را ناگارجونا «شونياته» مي‌‌نامد كه انسان با نفي معرفت نسبي آن را كسب مي‌‌كند؛ اما در مكتب شين‌‌شو راه نجات انسان تكرار خالصانۀ ذكر نام «آميدا»ست و نه هيچ عمل ديگري. در مكتب شين، انسان بايد تنها با تكرار ذكر آميدا خود را شايستۀ لطف او كند.