سكولارسازي و سكولارزدائي در نظريه روابط بين‌الملل

در چند دهه گذشته نظريه‌هاي انتقادي در سياست بين‌الملل با اين باور كه نقصانهاي تحليلي اين حوزه ريشه در تنگ‌نظري‌هاي تحليلي جريان غالب دارد به نقد ابعاد اثبات‌گرايانه (يافت‌باورانه)، خردگرايانه، مادي‌گرايانه، و نگرش سلطه‌جويانه و استيلا طلبانه جريان رائج پرداختند و بر ضرورت تحول در جهان نگرشهاي غرب‌محورانه نظريه‌هاي روابط‌بين‌الملل و مدخليت بخشيدن به نگرشهاي پسايافت‌باورانه، تأمل‌گرايانه، انگاره‌گرايانه و رهايي‌جويانه تاكيد ورزيدند و منشا ناتواني تحليلي بسياري از نظريات را به عوامل مذكور بازگرداندند. با اين وجود كمتر به اين مساله پرداخته‌اند كه منشا و ريشه ابعاد اين عوامل چالش برانگيز در چه مولفه‌ايي بنيادين نهفته است و نسبت آن با فرايند سكولار سازي اين علم چيست؟ اين نوشتار با اين ايده كه نگاه مادي‌گرايانه به روابط بين‌الملل، كه ميراث حاكميت اقتدارورزانه نگرش سكولاريستي به اين عرصه است، يكي از عوامل موثر در پيدايش چالش‌هاي تحليلي تئوري‌هاي موجود روابط بين‌الملل مي‌باشد، تلاش مي‌كند تا سهم سكولاريسم در پيدايش نقصانهاي مذكور را ترسيم نموده و نشان دهد كه چگونه فرايند سكولارسازي علم روابط‌بين‌الملل، فرصت نگاه آزادانديشانه به تحليل واقعيتهاي عيني را از نظريه‌هاي اين علم بازستانده است و منشا آنچه نظريه‌هاي انتقادي بر جريان غالب خرد گرفته‌اند ريشه در فرايند سكولارسازي اين گرايش دارد. همچنين بيان مي‌دارد كه جريانهاي انتقادي خود بدليل پايبندي به سكولاريسم از آفت آن مصون نمانده‌اند.