مطالعه تطبيقي هندسه شطرنجي در شهرسازي و نقاشي دوران پهلوي

A Comparative Study of the GridGeometry in the Urbanism and Painting of the Pahlavi Era

بيان مسئله طي دوران پهلوي، مدرنيزاسيون آمرانه با حمايت حاكميت تمام حوزه هاي فرهنگ، هنر و جامعه را دربرگرفته بود. در اين دوران همان طور كه تهران سيماي جديدي به خود گرفته و دستاوردهاي شهرسازي قاجار را ناديده و شهرسازي مدرن را جايگزين آن مي كند، نقاشي نيز سنت تصويري بازنماي كمال الملكي را پشت سر گذاشته و رويكرد نوگراي را در پيش مي گيرد. سعي اين مطالعه، تطبيق نقاشي نوگرا و شهرسازي مدرن در بستر مدرنيزاسيون و رواج رويكردهاي مدرنيستي دوران پهلوي از نقطه نظري جديد است. اين مطالعه موازي و بيناحوزه اي بيانگر رخدادهاي ا ست كه در يك لحظه كوتاه از تاريخ براساس بنيان هاي نظري يكسان شكل گرفته و به پيدايش فرم ها و همچنين محتواي يكسان در شهرسازي و نقاشي دوران پهلوي منتهي شده اند. هدف هدف اوليه تحقيق بررسي تطبيقي تشابه ها و تفاوت هاي الگوي هندسي حاكم بر شهرسازي و نقاشي عصر پهلوي ا ست. اما هدف كلي اين پژوهش، شكل دادن به مطالعه اي بيناحوزه اي ا ست، با اين فرض كه مطالعه شيوه مند و بيناحوزه اي از نقطه نظر جديد بتواند به افق ها و تفسيرهاي تازه اي راه پيدا كند. روش تحقيق مقاله به شيوه تئوري زمينه اي و با نگاهي توصيفي - تحليلي و با رويكردي تطبيقي، دو حوزه شهرسازي و نقاشي را مورد مطالعه قرار خواهد داد و هندسه شطرنجي به عنوان اصل صوري مشترك در شهرسازي و همچنين آثار نقاشان نوگرايي چون «جليل ضياءپور» و «ماركو گريگوريان» مورد بررسي قرار خواهد گرفت. نتايج مي توان مدرنيزاسيون و رواج مدرنيسم هنري را سبب ساز شكل گيري فرم و محتواي جديد طي دوران پهلوي در شهرسازي و نقاشي دانست. دست يافتن به تفسيرهاي جديد از آثار نقاشي و اشتراكات في مابين دو حوزه شهرسازي و نقاشي همچون جداي از تاريخ، توجه به تازگي و امر نو و همچنين رواج فرم هاي تازه از يافته هاي اين مقاله به شمار مي روند.

Problem statement During the Pahlavi era, the authoritarian modernization with the government support had included all fields of culture, art, and society. During this period, Tehran’s morphology and spatial patterns have been gradually expanded that cause disregarding urbanization traditions of the Qajar era by replacing these traditions with the Modern urbanism, the painting also had surpassed the pictorial tradition of Kamal-ol-Molk’s representation and adopts a Modernist approach. The study attempts to compare Modern painting and Modern urbanism in the context of modernization and the prevalence of Modernist approaches of the Pahlavi era from a new perspective. This parallel and interdisciplinary study represent events that have formed in the short moment of history based on the same theoretical foundations and have been the cause of the appearance of forms as well as the same content in urbanism and the painting of the Pahlavi era. Purpose The primary purpose of the research is a comparative study of similarities and differences of the dominating geometric pattern in urbanism and the painting of the Pahlavi era. But the overall purpose of this research is to form an interdisciplinary study, with the assumption that methodological and interdisciplinary study from a new point of view can lead to newer horizons and interpretations.Research method This essay based on Grounded Theory will examine two fields of urbanism and the painting in a descriptive-analytical view and with a comparative approach, and the grid geometry as a common formal principle will be studied in urbanism, as well as the works of Modernist painters such as Jalil Ziapour and Marcos Grigorian. Conclusion Modernization and the prevalence of artistic Modernism can be known as the cause of formation of the new form and the content in urbanism and the painting during the Pahlavi era. Attaining new interpretations of the paintings and commonalities between the two fields of urbanism and the painting, including separation from history, attention to the novelty and the New, as well as the prevalence of new forms are the findings of this essay.