پژوهشي در قرائت ابي بن كعب و تطبيق آن با قرائت مشهور

نوشتار حاضر با بهره جستن از روش توصيفي– تحليلي به بررسي شخصيت و جايگاه علمي اُبي¬ بن كعب، ويژگي¬هاي مصحف وي و ميزان تأثيرگذاري آن بر قرائت حفص از عاصم و تطابق اين دو پرداخته است. بررسي مجموع داده‌هاي تاريخي ـ حديثي و آگاهي‌هاي علوم قرآني نشان مي‌دهد كه قرائت اُبي نه تنها جايگاه والايي در نزد عالمان علم قرائت داشته، بلكه اهل¬بيت شيوه قرائت خود را مطابق با آن دانسته¬اند. روايت شش تن از قراي سبعه در نهايت به قرائت او باز مي‌گردد كه اين امر به¬ ضوح نشان¬گر تأثير گسترده¬ او بر قرائت مشهور است. با بررسي شواهد موافق و مخالف تطابق قرائت اُبي با روايت حفص از عاصم مي¬توان ادعا نمود اين دو قرائت به ميزان بسيار زيادي تطابق داشته و با قرائت مشهور مسلمين هم‌خوان است. گزارش¬هايي از تفاوت سوره¬هاي موجود در مصحف اُبي با مصحف رسمي وجود دارد كه قابل نقد سندي و تأويل محتوايي است؛ اما وجود اختلاف¬هاي جزئي زياد ميان مصحف اُبي و قرائت حفص از عاصم با توجه به گزارش¬هاي متعدد در منابع گوناگون، قابل انكار و يا توجيه نيست.