مروري بر آزمون‌هاي تعيين حساسيت در استانداردسازي مواد منفجره‌ي نانومقياس

تعيين ميزان حساسيت مواد منفجره نه تنها از منظر تئوري آن (ناپايداري سيستم، ارتباط ميان ساختار و خصوصيات انفجاري) داراي مزيت است، بلكه از جنبه‌هاي ايمني در بهره‌برداري از اين مواد داراي اهميت كاربردي است. انجام اين آزمايشات در هنگام تأييديه‌ي اوليه مواد منفجره‌ي جديد و نيز درصورت هرگونه بهينه‌سازي يا اصلاح روي مواد منفجره‌ي متداول، الزامي هستند. با تعيين حساسيت اين دسته از مواد پرانرژي و برآورده‌سازي الزامات موردنظر، از ايمني اين محصولات در چرخه‌ي عمر آن‌ها (انبارش، حمل‌ونقل، بهره‌برداري و ...) اطمينان حاصل مي‌شود. محققيني كه در زمينه‌ي مواد پرانرژي فعاليت دارند همواره در تلاشند تا به موادي با عملكرد بالاتر و حساسيت كمتر به ضربه و اصطكاك دست يابند. يكي از روش‌هاي كاهش حساسيت مواد منفجره، ريز كردن آن ها مي باشد. مواد منفجره در مقياس نانو به دليل نقص بلوركمتر معمولاً داراي حساسيت كمتر و ايمني بيشتري بوده و به‌واسطه‌ي آزادسازي انرژي بيشتر، عملكرد محصولات نظامي را افزايش مي دهند. با ريز كردن مواد منفجره سطح تماس آن‌ها تغيير كرده و رفتارشان عوض مي شود. در مواد توده اي تنها درصد كمي از اتم ها در سطح و يا نزديكي سطح وجود دارند. در مواد نانو، اندازه‌ي كوچك باعث حضور بيش از نيمي از ذرات در نزديكي سطوح تماس شده و خصوصيات سطح مثل: سطوح انرژي، ساختار الكتروني و واكنش‌پذيري براي حالت‌هاي ذكرشده متفاوت است و از اين‌رو خصوصيات متفاوتي در مواد ايجاد خواهد شد. برمبناي تحقيقات مختلف صورت گرفته، با كاهش اندازه‌ي ذرات، ميزان حساسيت مواد پرانرژي نانومقياس به ضربه، اصطكاك، شوك، تخليه‌ي الكتريسيته‌ي ساكن و ... به‌دليل كاهش امكان تشكيل  نقطه هاي داغ، كمتر مي‌شود. صحه‌گذاري ايمني مواد منفجره‌ي جديد نانومقياس براي كاربري در طول عمر خدمات‌دهي آن‌ها، با استفاده از روش‌هاي ارزيابي حساسيت به ضربه، حساسيت اصطكاك، الكتريسيته‌ي ساكن، شوك و ... انجام مي‌پذيرد. از اين‌رو، با توجه به آن‌كه مواد منفجره‌ي نانومقياس توليدشده با هريك از روش‌هاي بالا به پايين يا پايين به بالا در زمره‌ي مواد منفجره‌ي جديد قرار مي‌گيرند، بايستي ميزان حساسيت آن‌ها تعيين شود. از جمله الزاماتي كه براي تعيين ايمني اين دسته از مواد پرانرژي كنترل مي‌شود، حساسيت آن‌ها به ضربه، اصطكاك، تخليه‌ي الكتريسيته‌ي ساكن، شوك و قطر بحراني است.