طراحي و ساخت هستي‌نگاشت بيماري‌هاي مادرزادي قلب كودكان به زبان فارسي

مقدمه: يكي از ابزارهاي معنايي جهت بازيابي دانش از منابع پيچيده، هستي‌نگاشت است. با پيشرفت فن‌آوري‌هاي وب معنايي، ساخت و طراحي هستي‌نگاشت‌ها به عنوان ابزار سازماندهي و بازنمون دانش ضروري به نظر مي‌رسد. هدف از انجام پژوهش حاضر، طراحي هستي‌نگاشت حوزه بيماري‌هاي مادرزادي قلب به زبان فارسي و مراحل ساخت آن بود. روش بررسي: اين مطالعه به روش تحليل محتوا انجام شد. جامعه آماري تحقيق را كليه منابع اطلاعاتي فارسي و انگليسي دانشگاه علوم پزشكي اصفهان در حوزه تخصصي بيماري‌هاي مادرزادي قلب تشكيل داد. مبنا و هسته اوليه روش مورد استفاده براي ايجاد هستي‌نگاشت حوزه بيماري‌هاي مادرزادي قلب، روش‌هاي به كار رفته در پژوهش‌هاي Bermejo و محمدي استاني و همكاران بود. در مجموع، 9 مرحله براي ساخت اين هستي‌نگاشت در نظر گرفته شد كه شامل «تعيين حوزه و پوشش هستي‌نگاشت، شناسايي منابع اطلاعاتي (اسناد، كتب، مقالات)، شناسايي اصطلاحات و مفاهيم، تعيين پوشش موضوعي و تعيين دامنه و طبقات اصلي، تعيين سلسله مراتب اصطلاحات و مفاهيم، تعريف و تعيين روابط بين اصطلاحات و مفاهيم، توصيف ويژگي‌هاي رده‌ها و روابط بين آن‌ها، تعيين روابط ميان نمونه‌ها و ايجاد محدوديت‌ها، توابع و قوانين» بود. به منظور تأييد روايي محتوايي، از نظر 7 متخصص قلب اطفال دانشگاه علوم پزشكي اصفهان در مراحل سوم تا ششم استفاده گرديد. نرم‌افزار Protégé جهت ساخت هستي‌نگاشت استفاده شد. يافته‌ها: هستي‌نگاشت بيماري‌هاي مادرزادي قلب كودكان شامل 6 كلاس اصلي «بيماري‌هاي شايع مادرزادي قلب و جوارح مرتبط با بيماري، روش درمان، روش‌هاي تشخيصي، علايم بيماري‌ها و عامل خطرزا» بود. همچنين، به منظور تعريف ارتباط بين مفاهيم و اصطلاحات، 8 رابطه معنايي اصلي شامل «تشخيص داده مي‌شود‌ توسط، تغذيه مي‌كند، درمان مي‌شود‌ توسط، درمان مي‌كند، علت است، عوارض دارد، مي‌باشد از علايم، هست عارضه‌» و 2 رابطه فرعي «مرتبط است با، دارد عامل خطرزا» تعيين گرديد. نتيجه‌گيري: هستي‌نگاشت ساخته شده در مطالعه حاضر ابزار مفيد و كارامدي براي سازماندهي و بازيابي دانش در اين حوزه مي‌باشد. همچنين، اين ابزار مي‌تواند براي تحليل و ترسيم ساختار دانش در ساير حوزه‌ها استفاده شود.