مباني فلسفي زيرساز فرهنگ برنامه درسي تربيت براي كار و بقا و ارزيابي سازواري فلسفي آن: چالش‌ها و افق‌ها

با اهميت يافتن مسائل اقتصادي در حيات ملت‌ها، تربيت حرفه‌اي نيز به‌عنوان يكي از مسائل تعليم و تربيت تلقي گرديد. از سوي ديگر، ديدگاه‌هاي برنامه درسي چنانچه بر مجموعه‌اي مغشوش از نظرات فلسفي روييده باشند، دير يا زود، دچار اضمحلال خواهند شد و اين عدم انسجام به صورت رخنه‌اي در ديدگاه، به تدريج وسعت خواهد يافت و از عدم انسجام نظري به نوعي ناكارآمدي و اغتشاش عملي نيز منجر خواهد شد. اين مقاله نخست با روش تحليل مضمون، به استخراج مضامين اصلي فرهنگ برنامه درسي حرفه‌اي مي‌پردازد و سپس با تحليل فرا رونده‌ي اين مضامين، ردپاي سه مكتب پراگماتيسم، ساختارگرايي و نظريه انتقادي به‌عنوان پشتوانه‌هاي فلسفي اين فرهنگ آشكار مي‌سازد. در نهايت سازواري و انسجام فلسفي مكاتب پشتيبان فرهنگ برنامه درسي با روش پژوهش تركيبي مورد بررسي قرار گرفت. در اين فرهنگ، تركيب پراگماتيسم و ساختارگرايي خواستار ثبات است درحالي كه تركيب پراگماتيسم و نظريه انتقادي، تحول و تغيير را مي‌طلبد. همچنين دو ويراست از پراگماتيسم در اين تركيب به ظهور مي‌رسد كه يكي براي فرد و ديگري براي جمع، اصالت قائل است. در نهايت با تركيب سازوار اين نظريه‌ها، سه ويراست معتبر فلسفي افقي جديد پيش روي اين فرهنگ فرا مي‌نهد. ويراست حرفه گرايي تحول‌خواه، حرفه گرايي محافظه‌كار و حرفه گرايي فرد گرا، گونه‌هايي از اين فرهنگ‌اند كه هر يك در درون مباني فلسفي خويش، داراي سا زواري‌اند و مي‌توانند بديل‌هاي فرهنگ ناسازوار كنوني به شمار روند.