ارزيابي ظرفيت كتاب‌هاي درسي رياضي دوره متوسطه اول در ترويج يادگيري عميق مفاهيم

در اين مقاله، يك پژوهشِ تحليل محتوا گزارش مي شود كه هدف آن بررسي ميزان توجه به يادگيري عميق مفاهيم رياضي در كتاب‌هاي درسي رياضي دوره متوسطه اول است. بر اين اساس محتواي سه سرفصلِ اعداد، اعمال و جبر از سه كتاب رياضي هفتم، هشتم و نهم براي تحليل انتخاب شد. در فرآيند تحليل، هر مسئله به‌عنوان يك واحدِ تحليل در نظر گرفته شد. چارچوب نظري از ادبيات پژوهشي مرتبط با هدف اخذ شد و پس از جرح و تعديلِ چارچوب، مسائل از نظر چهار معيارِ «پيچيدگي رويه‌اي»، «نوع فرآيند حل»، «تكرار» و «تمرين/كاربرد» بررسي شدند. نتايج نشان داد كه در معيار اول، در هر سه كتاب، تقريبا 80 درصد مسائل در طبقه ي «پيچيدگي رويه‌اي پايين» بود؛ در معيار دوم، در دو كتاب پايه ي هشتم و نهم، حدود 90 درصد مسائل با «استفاده از رويه ها» قابل حل بودند و اين ميزان براي كتاب پايه ي هفتم به 80 درصد مي رسيد؛ در معيار سوم و چهارم نيز در هر سه كتاب، مسائل عمدتا در طبقات «تكرار» (60 درصد)  و «تمرين» (90 درصد) قرار گرفتند. در مجموع، نتايج تحليل مسائل سه كتاب نشان داد كه در سرفصل هاي اعداد، اعمال و جبر، ميزان تكرارِ تمرين‌هاي كمتر پيچيده كه با استفاده از رويه‌هاي از قبل آموخته شده قابل حل هستند، زياد است. اين امر نشان مي‌دهد كه كتاب‌هاي درسي رياضي متوسطه اول، با اهداف برنامه درسيِ قصد شده فاصله دارند و بيشتر بر يادگيري به روش تكرار و تمرين تكيه مي‌كنند.