شبيه‌سازي فضايي، مخاطرات و محدوديت‌هاي ژئومورفولوژيكي توسعۀ فيزيكي شهر ملكان

ژئومورفولوژي در برخي موارد، بستر مناسبي براي توسعۀ فيزيكي شهرها فراهم مي‌سازد. گاهي نيز با وجود مساعدت ژئومورفولوژي، توسعۀ فيزيكي شهرها به‌سمتي است كه نتيجۀ آن برخورد شهر با فرم‌ها و فرايندهاي ژئومورفولوژيكي نامناسب و پرمخاطره خواهد بود. بنابراين، در برنامه‌ريزي توسعۀ فيزيكي شهرها توجه به ژئومورفولوژي منطقه ضروري است. در اين تحقيق، با توجه به روند گذشتۀ گسترش مرزهاي شهر ملكان (واقع در جنوب استان آذربايجان شرقي)، الگوي رشد آتي شهر با استفاده از مدل تركيبي ماشين‌هاي خودكار سلولي زنجيرۀ ماركوف شبيه‌سازي شده و به محدوديت‌ها و مخاطرات ژئومورفولوژيكي پيش رو در زمينۀ تداوم الگوي رشد فعلي شهر بررسي مي‌شود. در اين زمينه، از تصاوير ماهواره‌ايAster، Spot و Landsat، نقشه‌هاي توپوگرافي، زمين‌شناسي و نرم‌افزارهاي GIS  و  RS استفاده شد. پايش رشد شهري از سال 1985 ميلادي نشان مي‌دهد كه الگوي رشد شهر، بيشتر به‌سمت اراضي باير و در سال‌هاي اخير به‌سمت محدودۀ تالاب بوده است. با تداوم الگوي رشد گذشته و درنظر گرفتن احتمالات گذار و قوانين همسايگي، روند توسعۀ آتي شهر اغلب به‌سمت محدودۀ تالاب و واحد تپه‌ماهورها خواهد بود. ژئومورفولوژي منطقه، محدوديت­ها و مخاطراتي را به اين قسمت‌ها تحميل خواهد كرد. استقرار قسمت‌هايي از شهر بر روي شيب‌هاي تند؛ برخورد با لندفرم­هاي تپه‌ماهوري با ليتولوژي منفصل، سست و استحكام اندك؛ بالا بودن سطح ايستابي آب‌هاي زيرزميني در محدودۀ تالاب و احتمال آب‌گرفتگي و وقوع سيلاب در اين محدوده، از مهم‌ترين مسائل پيش روي توسعۀ فيزيكي شهر است.