تهيه نقشۀ پيش‌بيني خطرپذيري ايران در برابر بيماري آنفلوانزاي پرندگان با استفاده از منطق فازي

بيماري آنفلوانزاي پرندگان [Influenza Avian] يكي از بيماري‌هاي مهم تنفسي و واگيردار پرندگان است كه داراي قدرت انتشار سريع است. در حال حاضر حدود 33 پاندمي از آنفلوانزاي پرندگان از نوع فوق حاد H5 و H7 از دهه 1950 تا 2017 در جهان پديد آمده است. بزرگ‌ترين پاندمي نسبت به بقيه تا حال حاضر پاندمي H5N1 در 63 كشور و در حال حاضر H5N8 بوده است. همانند پاندمي H5N8 در سال 2016 در 1996 سويه فوق‌حاد در گواندونگ چين به معدوم شدن حدود 250 ميليون قطعه طيور يا پرنده وحشي در 63 كشور منجر شد. بيشتر كشورها در اين شرايط، سيايت معدوم‌سازي را در صنعت طيور به‌كار مي‌گيرند تا به ريشه‌كني سويه‌هاي فوق‌حاد آنفلوانزا دست يابند. هرچند كشورهايي نيز از راهبرد برنامه واكسيناسيون براي كنترل بيماري استفاده مي‌كنند. ويروس آنفلوانزاي پرندگان و انتقال آن به انسان‌ يكي از دغدغه‌هاي اصلي پژوهشگران در سال‌هاي اخير بوده است. شناخت مناطقي از كشور كه از شيوع ويروس آسيب‌پذيرترند به كنترل و پيشگيري از شيوع ويروس در مراحل مختلف كمك زيادي خواهد كرد. براساس مطالعات انجام‌گرفته عوامل مؤثر اصلي بر شيوع ويروس مذكور عبارت‌اند از نزديكي به رودها، درياچه‌ها، باتلاق‌ها، جمعيت، مراكز پرورش طيور، روستاها، بارندگي، دما و ميزان باد شناسايي شدند. در نهايت به‌ترتيب استان‌هاي تهران، البرز، قم، اصفهان، قزوين، گلستان، گيلان بيشترين خطرپذيري را دارند. پژوهش حاضر از نوع تحليلي در سال 1395 براي كل كشور ايران انجام گرفت.ابتدا عوامل مؤثر شناسايي و با نظر خبرگان وزن‌دهي شده و به چهار دسته تقسيم شدند؛ سپس داده‌ها با استفاده از منطق فازي تحليل شدند؛ توابع عضويت فازي براي هر دسته تعريف شد؛ با تعريف 36 قانون مختلف تمامي حالت‌هاي موجود با روش ممداني بررسي شد. هدف اين پژوهش، شناسايي مناطق خطرپذير ايران در برابر شيوع ويروس N5H8 با توجه به عوامل مؤثر، بود. نقشه پهنه‌بندي خطر به‌دست‌آمده با نمونه‌هاي گزارش شيوع ويروس آنفلوانزاي پرندگان مطابقت مناسبي دارد.