جامعۀ اطلاعاتي و جرائم نوظهور: تلاشي جامعه‌شناختي در تبيين قربانيان تعرض سايبري در شهر تهران

Information Society and Emerging Crimes: A Sociological Attempt to Explain Cyberstalking Victims in Tehran

توسعۀ جامعۀ اطلاعاتي با خود تحولات فراواني را به‌دنبال داشته است كه ازجمله مي‌توان به گسترش فضاي سايبري و شكل‌گيري انواع جديدي از انحرافات و جرائم سايبري اشاره نمود. يكي از اين جرائم، كه دامنۀ وسيعي دارد، تعرض سايبري است. سازمان‌ها و نهادهاي رسمي درخصوص اين نوع جرم داده‌هاي دقيقي ارائه نمي‌كنند. همچنين به دليل نظام ارزشي حاكم بر كشور، بسياري از اين نوع جرائم به نهادهاي مربوطه گزارش نمي‌شوند. بنابراين، براي غلبه بر اين محدوديت، رويكرد نظري بزهديده‌شناسي براساس نظريۀ فعاليت روزمرۀ فلسون مبناي تحقيق قرار گرفته است كه برآوردي دقيق‌تر از اين جرم ارائه دهد. اين جرم به دليل ماهيت تعاملي آن در ميان افرادي كه از دو جنس متفاوت هستند رخ مي‌دهد. انواع تعرض سايبري كه موضوع اين پژوهش بوده است تهديد، سرقت اطلاعات و هويت، نشر اكاذيب و مزاحمت مي‌باشد. روش تحقيق اين پژوهش پيمايش بزهديده‌شناسي است كه باهدف كشف نرخ وقوع اين جرم و تحليل علل آن مي‌باشد و در ميان شهروندان بالاي 15 سال شهر تهران، كه در هفته حداقل يك ساعت كاربر اينترنت هستند، انجام شده است. يافته‌هاي اين پژوهش نشان مي‌دهد كه در حدود 8.9 درصد كاربران تهراني حداقل يك‌ بار مورد تعرض قرار گرفته‌اند. بنابراين، مي‌توان گفت تعرض سايبري مسئله‌اي اجتماعي است كه در فضاي مجازي در حال رخ دادن است. تحليل يافته‌ها بيانگر آن است كه سبك زندگي آنلاين قربانيان بر ميزان و كيفيت رخداد تعرض سايبري اثرگذاري معناداري دارد. ازجمله عوامل اثرگذار بر قرباني شدن تعرض سايبري تغيير ارزش‌ها در فضاي سايبري و كاهش كنترل اجتماعي است كه كناره‌گيري اخلاقي و كاهش خودكنترلي افراد را به‌دنبال دارد. اين فرايند درنهايت، موجب افزايش رؤيت‌پذيري و رفتارهاي ريسك‌پذيرانۀ افراد مي‌شود كه شرايط قرباني شدن آنها را فراهم مي‌كند.

The development of information society has led to many other developments, including the expansion of cyberspace and the emergence of new types of cybercrime deviations and crimes. One of these large-scale offenses is Cyberstalking. Official agencies and institutions do not provide accurate data on this type of crime. Also, due to the value system of the country, many of these types of crimes are not reported to the relevant institutions. Therefore, to overcome these limitations, the study has used Felson's victimology approach that gives a more accurate estimation of this crime. This crime occurs because of its interactive nature among people of different genders. The types of Cyberstalking that were the subject of this research are threats, theft of information and identity, the dissemination of lies, and harassment. The research method of this study is to investigate the victims to discover the crime's realistic rate and analyze its causes. The survey's statistical population is citizens over 15 years of age in Tehran using at least one hour of Internet per week. Findings show that around 8.9% of Tehran's users have been attacked at least once. So it can be said Cyberstalking is a social problem that is taking place in cyberspace. Analysis of the findings shows that the online lifestyle of the victims has a significant effect on the rate and quality of the incident. Among the factors affecting the crime are the changes in values in cyberspace and the reduction of social control, which leads to ethical emancipation and self-control. This process ultimately increases the visibility and risk-taking behavior of individuals who provide the platform for her victimization.