بررسي و بهينه‌سازي حذف رنگ‌هاي راكتيو قرمز و راكتيو آبي موجود در پساب صنايع نيشكر ورودي به تالاب شادگان با جاذب كيتوسان

Investigation and optimization of removal of reactive red and reactive blue dyes existing in Cane sugar wastewater, entrance to Shadegan wetland with chitosan absorbent

تالاب بين‌المللي شادگان يكي از تالاب‌هاي بزرگ ايران است. اين تالاب در جنوب غربي ايران در جنوب شهر شادگان در استان خوزستان واقع‌شده است. سدسازي و رعايت نشدن نياز آبي تالاب، پرورش ماهي، پساب صنايع نيشكر، عبور لوله‌هاي نفتي، فعاليت 30 واحد پتروشيمي و تخليه زباله‌هاي شهري، اين تالاب منحصربه‌فرد را از سال 1372 وارد فهرست قرمز تالاب‌هاي بين‌المللي (ليست مونترو) كرده است. آب اين تالاب بين‌المللي كه ازلحاظ رتبه‌هاي ثبت­شده در يونسكو درگذشته در رتبه پنجم جهاني قرار داشت، از رودخانه‌هاي جراحي و كارون و همچنين جزر و مد خليج­فارس تأمين مي‌شود كه ب‍ه رغم فصلي بودن ب‍خ‍ش آب ش‍ي‍ري‍ن آن، آب ش‍ور ت‍‍الاب ب‍ه دل‍ي‍ل م‍ت‍ص‍ل­ب‍ودن به خ‍ل‍ي‍ج ف‍‍ارس، داي‍م‍‍ي است. جذب سطحي و خروج رنگ­هاي راكتيو قرمز و راكتيو آبي كه وارد تالاب شادگان مي­شود با استفاده از جاذب كيتوسان در فاصله زماني بهمن ماه 1396 تا خرداد ماه 1397 موردبررسي قرار گرفته است. رنگ­هاي آنيوني راكتيو قرمز (Reactive red) و راكتيو آبي (Reactive blue) مورداستفاده در اين تحقيق از نوع رنگ‌هاي آزويي سولفونه و محلول در آب مي­باشند كه به‌منظور رنگ دهي به محصولات مختلف در صنايع نساجي و نيشكر به كار مي­روند. از نتايج حاصل مشاهده شد كه بيشترين درصد حذف رنگ­هاي راكتيو قرمز و راكتيو آبي با استفاده از جاذب كيتوسان در 5=pH بوده و در مقادير pH بالاتر و پايين­تر، اين بازدهي كاهش مي­يابد؛ بنابراين pH بهينه براي فرآيند حذف در اين مطالعه 5=pH مي‌باشد. از نتايج حاصل مشاهده شد كه بيشترين درصد حذف رنگ­هاي راكتيو قرمز و راكتيو آبي با مقدار 0/5 گرم در ليتر از جاذب كيتوسان اتفاق افتاده است. نتايج به‌دست‌آمده نشان داد كه بيشترين درصد حذف براي رنگ راكتيو قرمز در زمان 50 دقيقه و براي رنگ راكتيو بلو در زمان 40 دقيقه توسط جاذب كيتوسان صورت گرفته است.

International Shadegan wetland is the one of large Iranian wetlands. This wetland is located in south west Iran in Khuzestan province. Dams construction and not observing of wetland water needs, breeding fish, Saccharum industry sewages, oil pipes crossing, activity of 30 petrochemical unit and urban wastes discharge, entered this unique wetland, from 1992 in red list of international wetlands (Montreo list). Water of this international wetland that to be in 5 degrees in terms of registered degrees in UNESCO, supply from Jarrahi and Karun and also Persian Gulf tide that in spite of seasonal of its fresh water section, wetland salt water because of connection to Persian Gulf is continual. Absorption and removal of reactive red and reactive blue dyes that enter to Shadegan wetland with chitosan, are investigated. This study carried out in the interval of February 2018 until June 2018. Anionic dyes like reactive red and reactive blue that used in this research, belong to the sulphunated food azo dyes and dissolved in water. This matter use for coloring of different products like sugar cane, Nutritional supplement, soft drinks, jelly, different fruit juices and etc. We can see from results that the maximum removal percentage of reactive red and reactive blue, with the chitosan in the pH =5 and in the upper and lower pH values, the yield is decreased. It can be seen from results that the maximum removal for reactive red in the 50 min and for reactive blue is in the 40 min for chitosan absorbent.