تعيين فلزات سنگين كبالت، كروم، منگنز، سلنيوم و موليبدن در رسوبات تالاب هورالعظيم استان خوزستان با استفاده از شاخص‌هاي آلودگي

Determining of the heavy metals cobalt, chromium, manganese, selenium and molybdenum in sediments of Hooralazim wetland in Khuzestan province using pollution indices

رسوبات يكي از شاخص هاي زيستي تجمع فلزات سنگين در اكوسيستم هاي آبي هستند كه به دليل ثبات در يك منطقه مي توانند به خوبي ميزان آلودگي را ارزيابي كنند. اين تحقيق در سال 1397 با هدف بررسي فلزات سنگين كبالت، كروم، منگنز، سلنيوم و موليبدن در رسوبات تالاب هورالعظيم در استان خوزستان انجام شد. در مجموع 27 نمونه رسوبات از 3 ايستگاه با 9 تكرار بر اساس استاندارد ASTM شماره D2488 تهيه شد. براي سنجش عناصر سنگين از دستگاه ICP-OES مدل Varian 710-ES استفاده گرديد. بالاترين ميزان فلزات كبالت، كروم و سلنيوم در رسوبات تالاب هورالعظيم به ترتيب 019/0، 39/93 و 45/29 ميلي­گرم در كيلوگرم در ايستگاه سوم و منگنز و موليبدن 12/451 و 88/0 در ايستگاه دوم به دست آمد. پايين­ترين مقادير فلزات سنگين كبالت، منگنز و سلنيوم در رسوبات تالاب در ايستگاه اول بود، اما پايين­ترين غلظت كروم در ايستگاه دوم و موليبدن در ايستگاه سوم مشاهده شد. فاكتور آلودگي فلزات كبالت، كروم، منگنز و موليبدن كمتر از 1 به دست آمد كه نشان دهنده آلودگي كم اين فلزات مي باشد. درمورد فلز سلنيوم فاكتور آلودگي بالاتر از 6 به دست آمد كه آلودگي شديد اين فلز در رسوبات را نشان مي­دهد. بنابراين با توجه به نتايج به دست آمده مي­توان بيان كرد كه سلنيوم به عنوان مهمترين آلاينده فلزي نسبت به كبالت، كروم، منگنز و موليبدن مي­باشد. فاكتور غني شدگي فلز كبالت آلودگي كم و فلزات كروم، سلنيوم، موليبدن و منگنز آلودگي به شدت زياد را نشان داد كه مي­توان بيان كرد اين فلزات منشاء انسان زاد دارند. ارزيابي خطر بوم­شناختي فلزات كبالت، كروم و موليبدن در رسوبات تالاب هورالعظيم و شاخص توان مخاطره بوم ­شناختي در طبقه پتانسيل خطر بوم ­شناختي كم قرار گرفتند.

Sediments are one of the biological indicators of the accumulation of heavy metals in aquatic ecosystems, which, due to the stability of a region, can well measure pollution. This research was conducted in 2018 with the aim of investigating heavy metals of Cobalt, Chromium, Manganese, Selenium and Molybdenum in sediments of Hooralazim wetland in Khuzestan province. A total of 27 sediment samples from 3 stations with 9 replications were prepared according to the ASTM D2488 standard. To measure heavy metals the ICP-OES Varian 710-ES model was used. The highest amount of Cobalt, Chromium and Selenium in the deposits of Hooralazim Wetland was obtained respectively 0.019, 93.39 and 29.45 mg/Kg at the third station and Manganese and Molybdenum were 451.12 and 0.88 respectively at the second station. The lowest values ​​of heavy metals were Cobalt, Manganese and Selenium in the sediments at the first station, but the lowest Chromium concentration at the second station and Molybdenum was observed at the third station. The contamination of Cobalt, Chromium, Manganese and Molybdenum was less than 1, indicating a low contamination of these metals. Regarding Selenium metal, the contamination factor higher than 6 was found to indicate the severe contamination of the metal in sediments. Therefore, according to the results, it can be stated that Selenium is the most important metal contaminant than Cobalt, Chromium, Manganese and Molybdenum. Cobalt metal enrichment factor showed the low pollution level and Chromium, Selenium, Molybdenum and Manganese metals showed high level of contamination, which can be said these metals had origin of human. According to the ecological risk assessment of Cobalt, Chromium, and Molybdenum metals in Hooralazim wetland sediments and ecological risk factors they were classified into low ecological risk potential.