پديد آورندگان :
پسنديده‌فرد، زهرا دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي گرگان , ميكائيلي تبريزي، عليرضا دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي گرگان - دانشكدۀ شيلات و محيط زيست , مساعدي، ابوالفضل مساعدي دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي گرگان - دانشكدۀ شيلات و محيط زيست , رضائي، حسن دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي گرگان - دانشكدۀ شيلات و محيط زيست
كليدواژه :
آناليز اجزاي اصلي , معيار آكائيك , آناليز فاكتور , مدلهاي سري زماني
چكيده فارسي :
پژوهش حاضر، با هدف بررسي تأثيرات تغيير كاربري بر كيفيت منابع آب سطحي در زيرحوضه هاي حوضۀ آبخيز حبله رود پيريزي شد. به اين منظور، با استفاده از آناليز تجزيه به مؤلفه هاي اصلي (PCA) و آناليز فاكتور (FA)، متغير TDS به عنوان فاكتور شاخص كيفي آب انتخاب شد. در ادامه، با استفاده از مدلهاي سري زماني (ARIMA) پارامتر شاخص كيفي آب (TDS) براي سي سال مدلسازي شد و در بين مدلهاي ARIMA، مدلي با كمترين ميزان معيار سنجش آكائيك به عنوان مدل بهينه براي پارامتر شاخص انتخاب شد. مدلهاي مطلوب براي زيرحوضه هاي بنكوه، دليچاي، گورسفيد، كيلان، نمرود، مرزداران و تنگه رامه به‌ترتيب (2،1،0)، (1،0،0)، (2،1،1)، (0،1،4)، (1،1،0)، (1،1،1) و (1،1،1) تعيين شد. نتايج مدلهاي سري زماني نشان داد سه زيرحوضۀ نمرود، كيلان و گورسفيد بيشترين ميزان افزايش TDS را به خود اختصاص داده اند. سپس، كاربري اراضي در زيرحوضه هاي يادشده بررسي شد كه نشان دهندۀ بيشترين مساحت اراضي كشاورزي، مناطق مسكوني و جاده ها در اين زيرحوضه ها بود. از سوي ديگر، مناطق صنعتي نيز متعلق به زيرحوضه هاي كيلان و نمرود بود. نتايج تحقيق حاضر بيان‌كنندۀ سودمندي مدلهاي سري زماني و آناليزهاي چندمتغيرۀ آماري در بررسي اثر تغيير كاربري اراضي بر پارامترهاي كيفي منابع آب است.
چكيده لاتين :
The purpose of this study is to assess land use change impacts on quality of surface water resources in sub-basins of Hableh rood watershed. In order to fulfill this task, and by using Principal Component Analysis (PCA) and Factor Analysis (FA), TDS was selected as an indicator of water quality parameter. In the next step, by time series models (ARIMA), TDS was modeled for 30 years and among different ARIMA models, a model with a lowest error and akaike (AIC) criterion was selected as an optimal model for TDS. Desirable models for Benkuh, Delichay, Gursefid, Keylan, Namrud, Marzdaran and Tangeh Rameh were (0,1,2), (0,0,1), (1,1,2), (4,1,0), (0,1,1), (1,1,1) and (1,1,1), respectively. The results of time series models (ARIMA) showed that Namrud, Keylan and Gursefid have maximum amount of TDS. Then, land use was studied that showed maximum area of agricultural lands, residential and roads in these sub-basins. On the other hand, Industrial areas are located in Keylan and Namrud. The results of this study showed efficiency of time series modeling andmultivariate statistics in the analysis of land use change impacts on water quality parameters.
