كليدواژه :
پرآو-بيستون كارست , TOPSIS , منابع آب , هيدروشيميايي
چكيده فارسي :
آبهاي زيرزميني يكي از منابع طبيعي مهم جهاني براي جوامع و نيز فعاليتهاي كشاورزي و صنعتي هستند. يكي از منابع مهم كارست، منابع آبي آن است. شناخت عوامل مؤثر در تغذيۀ چشمه ها و همچنين تعيين مناطق با پتانسيل بالاي منابع آب كارستي، ميتواند به ما براي مديريت منابع آب كمك كند. هدف از تحقيق حاضر، تعيين پتانسيل منابع آب تودۀ كارستي پرآو-بيستون است. براي شناخت منشأ كارستي چشمه هاي منطقۀ مطالعه‌شده از آناليز هيدروشيميايي آب آنها استفاده شد. تيپ آب كربناته، رخسارۀ كلسيك، قرارگرفتن در ناحيۀ چپ نمودار پايپر و بررسي نسبت مولار، همگي، نشان‌دهندۀ منشأ كارستي چشمه هاي منطقۀ مطالعه‌شده است. در پژوهش حاضر با استفاده از مدل TOPSIS و بررسي هشت متغير سنگ شناسي، تراكم گسل، بارش، تراكم آبراهه، شيب، ارتفاع، جهت شيب و پوشش گياهي، به تعيين پتانسيل منابع آب زيرزميني در تودۀ كارستي پرآو-بيستون اقدام شد. به اين منظور، براي استانداردسازي لايه ها از منطق فازي و براي تعيين وزن هر يك از لايه ها از روش تحليل سلسله مراتبي (AHP) استفاده شد. در نهايت با اجراي مدل، نقشۀ پتانسيل منابع آب كارست منطقۀ مطالعه شده به دست آمد. بررسي نقشۀ نهايي، بيان‌كنندۀ تأثير زياد دو عامل سنگ شناسي و گسلها در پتانسيل منابع آب كارست هستند، به طوري كه طبقات با پتانسيل بالا، منطبق بر سازندهاي ضخيم لايۀ آهكي با تراكم زياد گسلها و شكستگي هاي محلي‌اند. از نظر سنگ شناسي، طبقه با پتانسيل خيلي زياد منطبق بر واحد آهك بيستون با خالصترين نوع آهك و بخش هايي از راديولاريتهاست. در كل، چشمه هاي پرآبي مانند سرابله، بيستون، برناج، شاه حسين و ورمنجه در طبقات با پتانسيل زياد و خيلي زياد قرار مي گيرند كه نشان‌دهندۀ برآورد مناسب مدل از مناطق با پتانسيل بالاي منابع آب كارست است.
چكيده لاتين :
Underground water is one of the most important natural resources for societies, agricultural and industrial activities. One of the most important sources of Karst is its water resources. Understanding the factors influencing feeding springs can help us manage water resources and also, determine areas with high potential of Karst water resources. The purpose of this study is to determine the Karst water resources potential of the Parao-Bisetoun karstic mass. Hydro-chemical analysis of water was used to understand the origin of Karstic springs in the study area. Carbonate type, calcific facies, position in the left region of the Piper diagram and study of molar ratio, all indicate the Karstic source of springs in the study area. In this study, action is taken to determine the potential of underground water resources in the Parao-Bisetoun karstic mass, using the TOPSIS model and the study of 8 variables of lithology, fault density, rainfall, drainage density, slope, elevation, slope and vegetation. For this purpose, fuzzy logic is used to standardize the layers and used Analytic Hierarchy Process (AHP) to determine the weight of each layers. Eventually, with the implementation of the model, the map of Karst water resources potential of the study area was obtained. The review of the final map indicates the great impact of the two lithological factors and faults on the potential of Karst water resources, so that classes with high potential matches on the thick formations of the limestone layer with high density of faults and local fractures. As far as lithology is concerned, the class with a lot of potential matches with Bisetoun lime unit, having the purest type of lime, plus parts of radiolarities. In general, high water springs such as Sarableh, Bisetoun, Barnaj, Shah Hussain and Varmanjeh lie in the margin of many potential and very high classes. This illustrates the proper estimation of the model from high potential of Karst water resources.
