تأثير تنش خشكي، كودهاي شيميايي و بيولوژيك بر عملكرد و ميزان اسانس گياه دارويي گاوزبان (.Borago officinalis L)

The effect of drought stress, chimical fertilizer and biofertilizer on yield and essence content of borage (Borago officinalis L

گياهان دارويي از اهميت بالايي در تأمين بهداشت و سلامت جامعه برخوردارند. به منظور بررسي اثر تنش خشكي و كودهاي بيولوژيك بر عملكرد و ميزان اسانس گياه دارويي گاوزبان، آزمايشي به صورت كرت هاي خرد شده در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار در مزرعه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه آزاد اسلامي واحد رودهن در سال 1393 اجرا شد. عامل اصلي شامل تنش خشكي در چهار سطح، تنش در مرحله ساقه رفتن (رويشي)، تنش در مرحله گلدهي (زايشي)، تنش در مرحله رويشي+ زايشي و آبياري كامل (شاهد) بود. تنش خشكي با يك مرحله قطع آبياري در مرحله مورد نظر اعمال گرديد. عامل كودي (كود شيميايي: اوره و فسفات آمونيوم، كود بيولوژيك: نيتروكسين و بيوفسفات) به عنوان عامل فرعي شامل سه سطح : مصرف 100 درصد كودهاي شيميايي، كاربرد 50 درصد كودهاي شيميايي + كود بيولوژيك و كاربرد 25 درصد كود شيميايي + كود بيولوژيك بود. تنش خشكي تأثير معني‌داري بر درصد موسيلاژ و عملكرد گل داشت اما بر عملكرد اسانس تاثير معني‌داري نداشت. بيشترين درصد موسيلاژ با ميانگين 35/6 درصد، در تيمار تنش خشكي در هر دو مرحله زايشي+رويشي به دست آمد. بيشترين و كمترين عملكرد گل در تيمار شاهد و تيمار تنش در هر دو مرحله زايشي+رويشي به ترتيب با ميانگين‌هاي 450 و 364 كيلوگرم در هكتار حاصل شد. تنش خشكي باعث افزايش درصد اسانس شد و تنش در مرحله زايشي اثر بيشتري در افزايش درصد اسانس داشت. اثر متقابل تنش خشكي و تيمارهاي كودي بر عملكرد گل و عملكرد اسانس معني دار بود و بيشترين عملكرد گل و عملكرد اسانس در تيمار مصرف 50 درصد كود شيمايي+كود بيولوژيك و آبياري كامل (بدون تنش) به دست آمد.

Medicinal plants are of great importance in providing community health. In order to investigate effect of drought stress and bio fertilizer on yield and essential oil content of borage a split plot experiment based on randomized complete block design with three replications was done at the Agricultural Research Station of Islamic Azad University of Roudehen in 2014. Treatments were the main plot was drought in four levels (control, stress at vegetative stage, stress at flowering stage, and stress at vegetative+ flowering stage) and the sub plot consisted of three levels of fertilizer treatments (100% chemical fertilizer, 50% chemical fertilizer+ bio fertilizer, 25% chemical fertilizer+ bio fertilizer). Results showed a significant effect of drought stress on mucilage percentage and flower yield but the effect of drought stress on essence yield was not significant. The highest mucilage percentage in the stress at Vegetative +flowering stage treatment with an average of 6.35% was obtained. The highest and least flower yield in the control and stress at Vegetative +flowering stage treatments, (with an average of 450 and 364 kg.ha-1) was obtained. Effect of fertilizer treatments on essence yield and flower yield was significant and the percentage of mucilage was not significant. Interactions between drought stress and fertilizer treatments on essence yield, flower yield was significant and 50% chemical fertilizer+ bio fertilizer was best treatment.