كليدواژه :
نقد روانشناسي , هنري موري , نظريه نيازها , اميرتاج السر , العطر الفرنسي
چكيده فارسي :
نقد روانشناسي يكي از رويكردهاي نقد ادبي معاصر است كه با وجود ابهامات و كاستي هايي كه دارد، در تحليل رواني شخصيت ها و فهم بهتر آثار ادبي به پژوهشگران كمك شاياني مي كند. يكي از نظريه هاي مطرح در اين رويكرد نقدي، نظريه «نيازها» است كه براي اولين بار توسط روانشناسي آمريكايي به نام «هنري موري» مطرح شد. از نظر او نيازها به سبب وجود فشار است كه در انسان خودنمايي مي كنند و انسان براي برطرف ساختن اين فشارها به پاسخ دادن به نيازهاي خود از راه هاي گوناگون اقدام مي نمايد. اين مقاله بر آن است تا به روش توصيفي-تحليلي و آماري، ضمن بررسي علل بروز نيازها در قهرمان رمان «العطر الفرنسي»، مهمترين نيازهاي او را مشخص نموده و اسباب غلبه يك نياز بر نيازهاي ديگر را واكاوي نمايد. نتيجه آنكه مشكلات اجتماعي، اقتصادي و سياسي كه در زمره «آلفا پرس» به حساب مي آيند، سبب به وجودآمدن فشاررواني (بتاپرس) و بالتبع احساس نياز در شخصيت اصلي داستان مي شود؛ او سعي دارد تا با برطرف كردن نيازهاي ثانويه همچون فهم، سلطه جويي، نمايش، ميل جنسي، طرد، خويشتن پايي، دنباله روي (احترام)، آسيب گريزي، مهرورزي و پرخاشگري بر اين فشارهاي دروني و بيروني غلبه كرده و بر آنها فائق آيد؛ اما در نهايت دچار فروپاشي شخصيت مي شود و نمود بيشتر نياز«فهم» در اين رمان حكايت از عدم پاسخگويي صحيح بدين نياز بوده است.
چكيده لاتين :
Psychological criticism is one of the contemporary literary approaches which
helps to analyze characters psychologically and to understand literary works
better. A famous theory in this regard is the theory of needs; proposed by
American psychologist Henry Murray. According to this theory, needs are
induced by the pressures of life, and human beings respond to them in various
ways. By defining the theory of needs and using a descriptive-analytic
method, this study aimed to detect the types of pressure that had imposed
needs to the hero in the novel ‘French Perfume’ and to mark those pressures
that the hero responded. The study also sought to specify which pressure had
the highest influence and why. As the results indicated, social, economic, and
political problems, which were in the Alpha Press category, led to
psychological pressures, categorized as Beta Press. These pressures, in turn,
led to certain needs, like the needs felt by the protagonist of the novel. He
tried to overcome external and internal pressures by meeting such secondary
needs as understanding, domination, pretention, libido, reprobation, selfrestraint,
respect, invulnerability, affection and pugnacity. In spite of his
attempts, he ended up in a character break-up.
