بازتاب فرهنگ و ادب عربي در منظومة رونق المجالس نصيبي كرمانشاهي

Reflection of Arabic Culture and Literature in the Collection of Rovnagh al Majales by Nasibi Kermanshahi

يكي از شاعران بزرگ دورة بازگشت ادبي و عهد قاجار، ميرزا محمّدخان موسي­بيگ كرمانشاهي، معروف به نصيبي كرمانشاهي است؛ ازجمله آثار متعدّد اين شاعر كرمانشاهي، مجموعۀ رونق المجالس است كه شايد تنها منظومة مفصّلي باشد كه برمبناي مباني قرآني و مستندات مُتقن حديثي و روايي شيعي سروده شده است؛ امّا هنوز به‌صورت منقّح و علمي، احياء و زينت­بخش محافل علمي و ادبي نشده است. پژوهش حاضر نشان مي­دهد كه اين اثر عظيم در ساحت هنري و معنايي خود، تأثيرات فراواني از آيات قرآني، روايات و احاديث فرقاني و ادبيّات عرفاني عربي پذيرفته است؛ همچنين با توجّه به تحوّلات سياسي، اشاعه و ترويج فرهنگ شيعي و بازگشت شاعران دورۀ قاجار به استفاده از تلفيق دو سبك خراساني و عراقي و از همه مهم­تر، آشنايي خاصّ نصيبي نسبت به فرهنگ و ادب عرب، باعث شده است كه اثرپذيري وي در ساخت تركيبات نو و نوآوري در ترجمان و كاربرد واژگان و تركيب­هاي عربي در فارسي و فخر و خودستايي به­سبك شاعران عرب و هم­انديشي يا بيان آموزه­هاي تعليمي به سبك انديشۀ آنان، درخور توجّه باشد.

One of the great poets of the literary return career and Qajar era is Mirza Mohammad Khan Moosa Beig Kermanshahi, who is known as Nasibi Kermanshahi;one of his different works is the Collection of Rovnagh al Majales which might be only expansive collection due to the principles of Quran and the documents of Shi’ite hadis and narrations, but it has not yet been scientifically revived in the scientific and literary circles. The present study shows that this great work in its artistic and semantic field has received many influences from Qur'anic verses, religious traditions and Arabic mystical literature; Qajar's use of the combination of the two styles of Khorasan and Iraqi and, most importantly, his special acquaintance with Arab culture and literature, have made him effective in making the new combinations and innovating them in the translation and the application of Arabic vocabulary and combinations, the pride and self-esteem to the Arabic poets , sympathy or expression of their doctrinal teachings are considerable.