تأثير سن و جنسيت در به كارگيري ضرب‌المثل‌ها و اصطلاحات در گفتمان روزانۀ شيرازي‌ها

تغيير و دگرگوني يكي از ويژگي‌هاي اساسي زبان‌هاست. هر جامعه از نسل‌هاي متفاوتي تشكيل شده است كه هر كدام ديدگاهي متفاوت راجع‌به زندگي دارند و بديهي است كه از ادبيات متفاوتي استفاده كنند. تفاوت ميان گويش نسل‌هاي متفاوت جامعۀ ايران چنان زياد است كه گويي آن‌ها به زبان‌هاي متفاوت سخن مي‌گويند. پژوهش حاضركوشيده است تا ميزان استفاده از اصطلاح و ضرب‌المثل در گروه‌هاي سني مختلف جامعه را مورد‌مطالعه قرار دهد. به‌همين‌منظور، با‌استفاده‌از روش انتخاب تصادفي، دو گروه ۲۴ نفره از ميان‌سالان و نوجوانان از هر دو جنسيت را به‌عنوان جامعۀ آماري برگزيده است تا امكان بررسي عوامل جنسيت و سن (نسل) در ميزان و نوع استفاده از ضرب‌المثل و اصطلاح در گفتار روزانه محقق شود. تمامي شركت‌كنندگان به‌صورت جداگانه مصاحبه شدند و جمله‌هايشان به‌دقت ثبت گرديد. با شمارش ضرب‌المثل‌ها و اصطلاحات در جمله‌هاي گروه‌هاي سني ميان‌سال و نوجوان و همچنين آزموده‌شده‌هاي مرد و زن و با‌توجه‌به مفهوم تراكم اصطلاحي، يعني نسبت تعداد ضرب‌المثل‌ها يا اصطلاحات يك جمله به تعداد كل كلمات آن جمله است، و با‌استفاده‌از روش آماري استنباطي ناپارامتري اين نتايج حاصل شد: ۱. ميان‌سالان نسبت به نوجوانان از ضرب‌المثل‌ها و اصطلاحات بيشتري استفاده مي‌كنند، شايد به اين دليل كه با فرهنگ و ادبيات مأنوس‌تراند و از ظرافت‌ها و زيبايي‌هاي آن آگاه‌تر هستند. ٢. نوجوانان نيز در مكالمات روزمرۀ خود از ضرب‌المثل و اصطلاح استفاده مي‌كنند؛ ولي ضرب‌المثل‌ها و اصطلاحات آنان نوعاً از جنس لغاتي هستند كه يك‌شبه از طريق مطبوعات يا رسانه‌هاي جمعي و مجازي به ‌لغت‌نامۀ جامعه تزريق مي‌شوند. ٣. ديگر آنكه مردان در مجموع از ضرب‌المثل‌ها و اصطلاحات بيشتري نسبت به زنان در گفتار روزانۀ خود بهره مي‌گيرند.