به‌كارگيري روش غربالگري كمّي در مدل ريزمقياس نمايي آماري (SDSM) براي ايجاد سناريوهاي تغيير اقليم (مطالعۀ موردي: حوضۀ رودخانۀ گرگان‌رود)

Application of a quantitative screening approach in statistical downscaling model (SDSM) to generate climate change scenarios (Case study: the Gorgan-roud River Basin)

خروجي مدلهاي گردش عمومي جوّ به دليل تفكيك مكاني درشت آنها، در مقياس منطقه اي و محلي كاربرد ندارند و لازم است در سطح كوچكتر ريزمقياس شوند. در پژوهش حاضر عملكرد مدل SDSM براي ريزمقياس نمايي متغيرهاي بارش، كمترين و بيشترين دما در حوضۀ رودخانۀ گرگان‌رود بررسي شده و به منظور انتخاب متغيرهاي پيشب يني كننده، روش غربالگري كمّي به كار گرفته شد. نتايج نشان دهندۀ كارايي مدل SDSM براي ريزمقياس نمايي خروجيهاي مدل CanESM2 در مقياس حوضۀ رودخانۀ گرگان‌رود بود. بنابراين، مدل SDSM براي ريزمقياس نمايي متغيرهاي يادشده تحت سناريوهاي RCP2.6 و RCP8.5 و براي سۀ دورۀ 2006-2040، 2041-2070، و 2070- 2100 استفاده شد. همچنين، روند تغييرات متغيرهاي يادشده در دورۀ 2006-2040 بررسي شد. براساس نتايج، مقدار بارش در ايستگاه هاي تمر، چشمه خان، بهلكه داشلي و غفارحاجي در هر سه دورۀ زماني بررسي‌شده و تحت هر دو سناريو افزايش يافته و در مقابل، در ايستگاه هاي گرگان و ارازكوسه كاهش مييابد. علاوه بر اين، مقدار كمترين دما نيز در دوره هاي بررسي‌شده و تحت هر دو سناريو در ايستگاه هاي گرگان، چشمه خان، و ارازكوسه (به‌جز دورۀ 2071-2100 تحت سناريوي RCP8.5) افزايش يافته و در ايستگاه هاي تمر، بهلكه داشلي و غفارحاجي كاهش مييابد. در هر سه دورۀ بررسي‌شده و تحت هر دو سناريو مقدار بيشترين دما در ايستگاه هاي گرگان، تمر، چشمه خان، و ارازكوسه افزايش يافته و در ايستگاههاي كليماتولوژي بهلكه‌داشلي و غفارحاجي كاهش مييابد. به طور كلي، جهت مشابهي در نوسان متغيرهاي اقليمي بررسي‌شده در ايستگاههاي يادشده قابل پيش‌بيني نيست.

In this research, the performance of the SDSM in downscaling of three variables including precipitation, minimum temperature, and maximum temperature in Gorgan-roud River Basin was examined. Screening the predictor variables was done using a quantitative approach. Considering the efficiency of the SDSM to downscale the CanESM2 outputs at the scale of Gorgan-roud River Basin, the model was used to downscale the mentioned variables under two scenarios of RCP2.6 and RCP8.5 for three time periods of 2006-2040, 2041-2070, and 2071-2100. Also, the trend of mentioned changes was examined for the period of 2006-2040. Based on the results, under two scenarios, amount of precipitation will show an increase in the stations of Tamer, Cheshme Khan, Bahlake Dashli, and Ghafar Haji for the three time periods In contrast, precipitation will decrease for the stations of Gorgan and Arazkouse. In addition, amount of minimum temperature will increase during the explored time periods under two scenarios for the stations of Gorgan, Cheshme Khan, and Arazkouse (except in the period of 2071-2100 under RCP8.5) and will show a reduction for the stations of Tamer, Bahlake Dashli, and Ghafar Haji. Amount of maximum temperature during all three time periods and under two scenarios will increase in the stations of Gorgan, Tamer, Cheshme Khan and Arazkouse and will decrease in the stations of Bahlake Dashli and Ghafar Haji. In general, a single direction in the change of the climate variables cannot be projected across all stations investigated.