پديد آورندگان :
ذرتي پور، الهه دانشگاه شهيد چمران اهواز - دانشكدۀ مهندسي علوم آب , سلطاني محمدي، امير دانشگاه شهيد چمران اهواز - دانشكدۀ مهندسي علوم آب , ذرتي پور، امين دانشگاه شهيد چمران اهواز - دانشكدۀ مهندسي علوم آب
كليدواژه :
انتقال جرم , تابش خورشيد , تبخير و تعرق گياه مرجع , فائو پنمن مانتيث
چكيده فارسي :
برآورد صحيح تبخير و تعرق گياه مرجع (ET0)، بهمنظور پايش دقيق نياز آبي گياهان و بيلان آب حوضه‌ها در برنامه ريزيهاي كلان آبياري و زهكشي، ضروري است. تحقيق حاضر با هدف، پايش تغييرات زماني و مكاني 24 روش تخمين تبخير و تعرق گياه مرجع بر مبناي سه روش كلي دماي هوا، تابش خورشيد و انتقال جرم، به صورت فصلي و سالانه (طي سالهاي 1996 تا 2005)، در 11 ايستگاه هواشناسي استان خوزستان در ايران انجام شد. روشهاي يادشده با استفاده از شاخصهاي آماري ضريب تعيين (R2)، ريشۀ ميانگين مربعات خطا (RMSE) برحسب (mm/day) و درصد انحراف (PBIAS) با نتايج روش فائو پنمن مانتيث (PMF-56) مقايسه شد. همچنين، نقشۀ بهترين روش از هر دسته در محيط ArcGIS تهيه شد. نتايج نشان داد روشها در فصول مختلف عملكردي متفاوت دارند، اما در بيشتر روشها، نتايج رضايت بخش بود كه دليل آن ميتواند نوع اقليم يكسان و موقعيت جغرافيايي مشابه باشد. با توجه به نتايج سالانه، از بين روشهاي مبتني بر دما، بلاني كريدل با 92/0R2= و mm/day9/2RMSE= و هارگريوز ساماني با 91/0R2= و mm/day2/2RMSE=، از بين روشهاي تابشي، دورنباس و پروت با 93/0R2= و mm/day3RMSE= و از بين روشهاي انتقال جرم، روش سازمان هواشناسي جهاني (WMO) با 97/0R2= و mm/day 5RMSE= بهترين برآورد ET0 را در استان خوزستان نشان دادند. به طور كلي، از بين سه دسته روش، روشهاي دمايي در تخمين ET0 دقت بيشتري را در استان خوزستان نشان دادند. درخور يادآوري است، به لحاظ زماني فصل تابستان نيز در كليۀ روشهاي دمايي، تابشي و انتقال جرم كمترين دقت و صحت را نشان داد.
چكيده لاتين :
The correct estimation of reference evapotranspiration (ET0) is considered in order to accurately monitor the water requirement of crops and water balance in large scale irrigation and drainage plans.The present study aim to evaluation of spatial and temporal of twenty-four different methods to predict ET0 based on air temperature, solar radiation and mass transfer models, in 11 stations of Khuzestan province in Iran (1996-2005). The results were compared with the result of the FAO Penman – Monteith method (PMF-56) with use of statistical indices: R2, RMSE and PBIAS. Also the best map of each category was provided in the ArcGIS software. The results showed that, the methods have different performance in different seasons, but the performance of the models at most in the methods is satisfactory, this can be due to the same climate type and geographic location. Also according to the annual results, among the methods based on air temperature, Blaney and Criddle methods with R2=0.92 and RMSE=2.9 and Hargreaves and Samani methods with R2=0.91 and RMSE=2.2, among the methods based on solar radiation, Doorenbos and Pruitt methods with R2=0.93 and RMSE=3.0 and among the methods based on mass transfer, WMO method with R2=0.97 and RMSE=5.0, had the best performance to predict reference evapotranspiration comparing with PMF-56 in Khuzestan province. Finally, according to the annual, results the based on air temperature methods were the most accurate in Khuzestan province. It is notably, temporarily, summer season was the least accuracy in all methods of temperature, radiation and mass transfer.
