تقابل و تعامل شعر تعليمي ناصرخسرو با سنت هاي نوافلاطوني و حكمت نبوي

Contemplating and Contrasting Naser Khosrow’s Rhetorical Poem with New –Platonic and Nabavi Wisdom

دين و شعر در سنت يوناني واجد تنش خاصي هستند كه سنت تمدن اسلامي هماگرچه در پايهنظري از آن بهرهگرفته، اما كوشش داشته تا در تمامي قلمروها سبك و سياق خود را دنبال كند. در اين ميان، مي توان ناصرخسرو را نمونه عالي تعامل با يونانيان دانست، در عين حال كه تمايزات جدي با ديگر ميراث داران فلسفه يونان دارد. بدين معنا كه او توانسته اعتقادات خود را با بنيادهاي فلسفي و كلامي مستحكم مستدل كند؛ با آموزه هاي حديث و قرآني درآميزد؛ و درست برخلاف يوناني ها، به ويژه ارسطو، شعر را در مسير گسترش باورهاي ديني خود سوقدهد. ناصرخسرو از طلايه داران تعهد ادبي است كه تاكيد بر دين مداري و ترويج انديشه هاي ديني اسلامي داشته است. او به عنوان متكلمي باطني كه خداشناسي خود را با تاويل آيات و احاديث در جهت اشاعه مذهب اسماعيلي مورد بهره برداري قرار داده، دين را محور طبقه بندي علوم مي داند و عقل و علم را هم ذيل دين سامانمي دهد كه تمايز اساسي او با يونانيگري و سنت فيلسوفان يوناني مآب ايراني است. از اين منظر، اين پژوهش بر آن است كه نشاندهد ناصرخسرو انديشه خود را بر مبناي «حكمت نبوي» استوار ساخته كه نمي توان با فلسفه نوافلاطوني اين همان يافت؛ موضوعي كه در تفاسير اهل ادب از شعر تعليمي ناصرخسرو مغفولمانده و اين پژوهش با تكيه بر كار فلسفي هانريكربن مي كوشد تا آن را مورد بررسي دقيق تر قرار دهد.

Religion and poem are not in challenge with each other in Greek tradition. Although the Islamic tradition has theoretically taken advantages from it, it has always been trying to pursue its own style. Meantime, Naser Khosrow is a perfect example who contemplated the Greeks’ philosophy, whereas there are profound distinctions between him and other heirs of Greek philosophy. It means that he has been able to stabilize his attitudes with philosophical principles and mixed them with Hadis and Quran doctrines. In contrast to Greeks, particularly Aristotle, he has directed poem toward his religious beliefs. Naser Khosrow’s has been also identified as the pioneers of literal commitment who has emphasized religion and expanded Islamic concepts. As he is considered as an innate speaker who has used his theology to ponder verses and expand Ismael religion, he believed that science is categorized based on religion. In consequent, he improves wisdom and religion. This mainly distinguishes him from Greekism and the Iranian philosophers tending to Greek tradition. From this point of view, the present research is going to indicate that Naser Khosrow has tried to stabilize his thought based on Nabavi wisdom which is different from the new- Platonic philosophy. Since this issue has been scrutinized by the experts of rhetorical poem, this study has been conducted based on the philosophical work of Henry Kren to contemplate this subject.