مدل سازي ارتباط عوامل موثر بر تعداد دانه در گندم

Predicting factors affecting on grain number of wheat

در طول فصل رشد عوامل مختلفي روي تعداد دانه تاثير گذارند و هر يك از اين عوامل در دوره بحراني خود مي توانند روي تعداد دانه نهايي و عملكرد تاثير داشته باشد. به منظور بررسي ارتباط عوامل مختلف روي تعداد دانه گندم آزمايشي بصورت فاكتوريل در قالب طرح پايه بلوكهاي كامل تصادفي با چهار رقم گندم (بكراس روشن، پيشتاز، چمران و مهدوي) و چهار تاريخ كاشت (اول آبان، 25 آبان، 20 آذر و 15 دي) و چهار تكرار در مركز تحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي سبزوار در سال هاي 1390-1389 و 1391-1390 اجرا شد. دما، نيتروژن برگ و ساقه و وزن خشك ساقه در گرده افشاني بيشترين اثر را روي تعداد دانه داشتند. نتايج ضريب همبستگي نشان داد كه رابطه تعداد دانه در واحد سطح با ميانگين دما از ساقه رفتن تا گرده افشاني در درجه اول اهميت قرار داشت. براي نشان دادن اثر ماده خشك ساقه در گرده افشاني روي تعداد دانه از مدل نمايي استفاده شد. حداقل ماده خشك ساقه در گرده افشاني براي توليد تعداد دانه 7/156 گرم در متر مربع بود. و مقدار ماده خشك ساقه لازم در گرده افشاني براي رسيدن به 95 درصد حداكثر تعداد دانه730 گرم در متر مربع برآورد شد. در طول فصل رشد فراهمي شيره پرورده، دما و طول روز در توليد ماده خشك كل دخيل هستند و توليد ماده خشك ارتباط مستقيم با تعداد دانه دارد، بنابراين هر يك از اين عوامل در دوره بحراني خود مي توانند روي تعداد دانه نهايي و عملكرد تاثير داشته باشد.

The final status of grains in the individual phases of plant development is determined and different factors effect on growing season during and each of these cases in its critical period can have an impact on the number of final grain yield. This study was conducted to explain of relationship between factors affecting on wheat yield components. A factorial experiment in a randomized complete block design with four wheat cultivars (Beak cross of Roshan, Chamran, Pishtaz and Mahdavi) under four sowing dates (23 October, 16 November, 11 December and 5 January) and four replications in sabzevar Agricultural sciences Research during 2010-2011 and 2011-2012 were performance. Resale shown that the most and least grain yield was belonged to Mahdavi and Chamran cultivar. Temperature, stem and leaf nitrogen and stem dry matter per–anthesis were the best influenced parameters on KNO. Considering results of correlation coefficients, kernel number per square meter appeared to have the best relation (r:0.88) with mean temperature of stem elongation to anthesis. Exponential function could be used to estimate kernel number per square meter with stem dry matter at anthesis. Minimum stem dry matter at anthesis was 156.7 gr.m-2. Fitted model 95% of kernel numbers and formed when stem dry mater is revealed that 730 gr.m-2. During growing season, availability of trained juice, temperature and day length are involved in the production of total dry matter and dry matter production is directly related to the grain number so, each of these cases in its critical period can have an impact on grain number and final grain yield.