تحليل نشانه ـ معناشناختيِ «پرسش» در مجموعۀ شعرِ هزارۀ دوم آهوي كوهي

Semiotic Analysis of Question in the Poetic Collection of "Second Millenary Mountain Gazelle " By Mohammad Reza Shafiei KadKani

زبان و بيان بخشي از اعجاز آفرينش و يكي از مهارت‌هاي ارزشمند هستند كه از دنياي پيچيده و پر رمز­و­راز آدمي آشكار مي‌شود. صرف ‌نظر از كاركرد ارتباطيِ زبان،­­ كاركردهاي ديگر همچون عاطفي،­‌ ارجاعي، انديشگاني و ادبي و هنري،‌ ضرورت توليد شيوه‌هاي متفاوتِ به‌كارگيري زبان را براي دست‌يابي به مقاصد گوناگون تبيين مي‌كنند. «پرسش»‌‌ نيز با لحن‌هاي متفاوت، به خلق دلالت‌هاي ثانويه منجر مي‌شود كه از ديرباز، همواره يكي از مباحث علم معاني در حوزۀ بلاغت بوده‌ است. در نگرش نوين نشانه‌شناسي، يعني نشانه ـ معناشناسي، شناخت با اهميت دادن به كاركردهاي ديگر زبان، حالت فعال‌تري به ­خود مي‌گيرد. طرح «پرسش» افزون بر ترغيب مخاطب به جست­وجوي لايه‌هاي پنهان معنايي متن، به‌كارگيري لحن‌هاي متفاوت در طرح آن، امكان توليد معناهاي فراوان را ايجاد مي‌كند. از اين‌ رو، علامت پرسش «؟» به‌عنوان يك نشانۀ ظاهري و لحن پرسشي در جايگاه يك نشانۀ پنهان، در توليد معناهاي متفاوت نقش دارد. هدف اصلي اين پژوهش، تحليل نشانه ـ معناشناختي آن دسته از شعرهاي شفيعي كدكني است كه حاوي پرسش هستند؛ از جمله نتايج به‌دست ‌آمده اين است كه سروده‌ها بيشتر با تكيه ‌بر حس ديداري و شنيداري، زمينۀ حضور و اتصال گفتماني با مخاطب را فراهم مي‌كند و با ايجاد فضاهايي همچون حاضر ­سازي غايب و غايب­ سازي غايب، زمينۀ تعامل گفتماني و رسيدن به «منِ متعالي» را ممكن مي‌سازد. اين مقاله به شيوۀ تحليل محتواي كيفيِ متن، با گزينش بعضي از شعرهاي حاوي «پرسش» به انجام رسيده است.

Language and expression are part of the miracle of creation and one of the precious skills that emerges from the complex and mysterious world of man. Whatever the communicative function of language, other functions such as emotional, referential, intellectual and artistic functions explain the need to produce different ways of using language to achieve different objectives. The question also leads to the creation of secondary meanings, which has long been one of the themes of the science of meaning in the field of rhetoric. In the new vision of meaning, in other words - semiotics, cognition becomes more active by giving importance to other functions of language. In addition to persuading the public to search for hidden semantic layers of text, the questioning schema allows the production of different meanings in different contexts. As an apparent sign, the question mark "?" plays an important role in producing different meanings. The main purpose of this study is to analyze the semantics of these indices in the poetic universe of shafi'ei Kadkani that contain questions, including the results that the poems provide a more contextual and audiovisual connection with the audience and provide a context for the speech with the audience. The presentification of absence and the absentification of presence enables discursive interaction and the realization of the "transcendental I". By selecting poems containing "questions" this article did a qualitative analysis of the content.