چكيده فارسي :
روشهاي مختلفي براي تخمين تبخير و تعرق وجود دارد كه عملكردشان در شرايط اقليمي گوناگون، متفاوت است. هدف از تحقيق حاضر، بررسي روشهاي مختلف تبخير و تعرق گياه مرجع در اقليم‌هاي مختلف ايران و اعتبارسنجي اين روشها با روش فائو- پنمن- مانتيث است. براي انجام كار از داده هاي هواشناسي 30 ساله (1988ـ 2017) نُه شهر كشور (شهركرد، اروميه، مشهد، زاهدان، بندرعباس، اهواز، گرگان، رشت و ساري) استفاده شد. ابتدا تبخير و تعرق مرجع به روش فائو- پنمن- مانتيث به صورت روزانه بهدست آمد. سپس، مقادير تبخير و تعرق مرجع با 24 روش ديگر نيز محاسبه شد و با استفاده از شاخصهاي آماري جذر ميانگين مربعات خطا (RMSE)، ميانگين خطاي مطلق (MAE)، نسبت ميانگين(MR) و درصد خطاي تخمين (PE) با روش فائو- پنمن- مانتيث مقايسه شدند. نتايج نشان داد در اقليم سرد و نيمه خشك، سرد و معتدل، گرم و خشك، سرد و خشك و گرم و مرطوب به‌ترتيب شامل شهرهاي اروميه، شهركرد، زاهدان، مشهد و اهواز مدل مك كينگ اصلاح شده، در اقليم گرم و مرطوب بندرعباس مدل واليانتزاس 5 و در اقليم هاي مديترانه اي، نيمه‌مرطوب و مرطوب شامل شهرهاي گرگان، ساري و رشت مدل دروگرز و آلن برآورد بهتر و نزديكتري به روش فائو- پنمن- مانتيث داشتند. با توجه به امتيازهاي داده شده به هر روش براساس شاخص ارزيابي MAE و RMSE، مدلهاي مك كينگ اصلاح شده، دروگرز و آلن، واليانتزاس و هارگريوز ساماني و براساس شاخص PE مدلهاي دروگرز و آلن، مك كينگ اصلاح شده، واليانتزاس و هارگريوز ساماني به عنوان مدل برتر انتخاب شدند.
چكيده لاتين :
There are various methods for estimating evapotranspiration, in which the performance of these equations varies in different climatic conditions. The purpose of this study is investigate different methods of evapotranspiration of reference plant in different climates of Iran and validate these methods by FAO-Penman-Monteith method. For this, 30-year weather data (1988-2017) were used in nine cities (Shahrekord, Urmia, Mashhad, Zahedan, Bandar Abbas, Ahvaz, Gorgan, Rasht and Sari). Initially, evapotranspiration was obtained by the FAO-Penman-Monteith method on a daily basis. Then reference evapotranspiration values were calculated with 24 other methods. Using RMSE, (MAE), (MR) and (PE) with the method FAO-Penman-Monteith. The results showed that in cold and semiarid, cold, moderate, warm and dry, cold and dry, warm and humid conditions, there were Urmia, Shahrekord, Zahedan, Mashhad and Ahwaz, modified Makking models, in warm and humid climate of Bandar Abbas, respectively. The Voluntzas model and in the Mediterranean, semi-wet and humid climates including Gorgan, Sari and Rasht, the Druggerz and Allen model had a better and closer estimate by the FAO-Penman-Monteith method.Regarding the scores given to each method based on the MAE and RMSE evaluation index, modified Makking models, Derrgger and Allen, Valiantzas and Hargreaves Samani and based on the index PE models and Reynolds and Allen, McQueen modified, Valiantzas and Hargreaves Samani were selected as superior models.
