نمايشنامه داستان باغ وحش: خوانشي ماركسيستي

A Marxist Reading of Albee’s The Zoo Story

ماركس انگيزه‌هاي اقتصادي را زمينه‌ساز تمامي تصميمات مهم جامعة كاپيتاليستي مي‌داند. ماركسيست‌ها جامعة كاپيتاليستي را به سه گروه بورژوازي، خرده‌بورژوازي و طبقة كارگر تقسيم مي‌كنند. در نمايشنامة داستان باغ وحش، نوشتة ادوارد البي، پيتر را مي‌توان نمايندة خرده‌بورژوازي يا طبقة متوسط و جري را نمايندة طبقة كارگر در نظر گرفت. ماركس عقيده دارد كه در جامعة كاپيتاليستي، دو گروه آخر در جامعه، قرباني طبقة بورژوازي مي‌شوند؛ زيرا اين گروه از آن دو گروه ديگر براي رسيدن به اهداف خود بهره مي‌گيرد. براساس نظر لويي آلتوسر كه ادامه‌دهندة راه ماركسيسم است، سيستم از طريق دستگاه‌هاي ايدئولوژيك (ISA) و سركوبگر (RSA) بر مردم حكومت مي‌كند. دستگاهاي ايدئولوژيك غالباً شامل نهادهاي اجتماعي مانند خانواده، مدرسه و كليسا مي‌شود. پيتر و جري دو شخصيت نمايشنامه، قربانيان جامعه‌اند، يكي به‌دليل فقر و احساس بيگانگي و ديگري به‌واسطة تلقين عقايد و شستشوي مغزي. آلتوسر «تلقين عقايد» را روشي مي‌داند كه هژموني از طريق آن، افراد را وادار به پذيرش ايدئولوژي خود مي‌كند. آلتوسر همچنين منشأ اين تلقين عقايد را سيستم آموزشي، مذهب و رسانه مي‌داند. هدف اين مقاله بررسي نمايشنامة داستان باغ وحش، براساس نظر آلتوسر است. بر اين اساس، پيتر به‌عنوان فردي كه در شركت انتشاراتي كارمي كند و اهل مطالعه و تماشاي تلويزيون است، در مركز تلقين عقايد قرار دارد. مفهوم ديگري كه در اين نظريه وجود دارد، مفهوم بيگانگي است. از طرفي، ماركس بيگانگي را فقدان درك نفس مي‌داند. با توجه به اين مسئله، افراد هم از خود بيگانه مي‌شوند و هم با يكديگر. يافته‌هاي اين مقاله نشان مي‌دهد كه جري نه‌تنها از خود بلكه با ديگر افراد جامعه نيز بيگانه شده است. او در تنهايي و انزوا در خانه‌اي زندگي مي‌كند كه شبيه باغ وحش است. پيتر نيز از خود بيگانه شده است؛ زيرا نسبت به شرايطش به‌عنوان شخصي كه قرباني تلقين ايدئولوژي جامعة كاپيتاليستي است، آگاه نيست.

Marxism is the school based on Karl Marx’s idea on the political and economic conditions governing the world. Marx considers the economic motivations present behind all decisions in the capitalist society. The aim of this article is to analyze Marxist ideas present in Albee’s The Zoo Story, and to consider the effects of the Capitalist society on the life of the citizens that the two characters of the play represent. In The Zoo Story, Peter could be considered as the representative of the petty bourgeoisie or the middle class and Jerry as the one representing the proletariat. Marx believed that in the capitalist society the two classes are the victims of the bourgeoisie, as the latter one uses them for its goals. Peter and Jerry are the victims in the society, one through his poverty and being alienated, and the other by being interpellated and brainwashed. Althusser defines interpellation as the way that the hegemony makes the subjects believe in its ideology and consider it as their own. Althusser also introduces the sources of interpellation as the education and religion system and the media. Therefore, Peter as the one who works for the publishing company and reads books and watches the TV is at the center on interpellation. The findings of the article show that the characters are both alienated from each other and from themselves. Jerry is alienated from other people and lives in a place that resembles the zoo, and Peter is alienated from himself as he is not aware of his situation as the victim of the interpellation of the capitalist ideology.