كاربرد سناريوهاي مختلف ريسك‌پذيري و مقياس بازده آموزش عمومي در توسعه سرمايه ‌انساني و رشد اقتصادي

در ادبيات رشد و توسعه اقتصادي، سرمايه ‌انساني و توسعه آن همواره از جايگاه ويژه‌اي برخوردار بوده است. يكي از آموزش‌هايي كه در ايجاد سرمايه ‌انساني بسيار مهم است، آموزش‌هاي عمومي (ابتدايي و متوسطه) است كه سرمايه‌گذاري روي آن توسط بخش عمومي انجام مي‌شود و با توجه به اينكه اين آموزش اوليه، نقشي فراگير دارند از آن به عنوان آموزش عمومي نيز ياد مي‌شود. بنابراين، نقش و مساعدت آموزش‌هاي عمومي بر توليد ناخالص ملي و رشد اقتصادي، يكي از پرسش‌هاي اساسي براي اقتصاددانان عرصه آموزش است، چراكه همواره اين پرسش‌ها وجود دارد كه با توجه به محدويت‌هاي بودجه‌اي، ميزان سرمايه‌گذاري بهينه در حوزه آموزش عمومي چقدر بايد باشد؟ رشد حاصل از سرمايه‌گذاري و اختصاص بودجه به اين بخش چه ميزان است؟ آيا هزينه‌كرد در آموزش عمومي توانسته منجر به توسعه سرمايه ‌انساني شود؟ آيا شرايط آموزش، يعني بازده آموزش و شرايط جامعه، يعني ريسك‌پذيري افراد بر اثرگذاري آموزش عمومي بر توسعه انساني اثرگذار است؟ اين پرسش‌ها در اين مقاله با محوريت اثر سناريوهاي مختلف ريسك‌پذيري و مقياس بازده آموزش در توسعه سرمايه ‌انساني و رشد اقتصادي پاسخ داده مي‌شود. در اين تحقيق با توسعه الگوي تلس و آندراده (2008، 354-364) به بررسي مساعدت مخارج عمومي دولت بر آموزش ابتدايي و متوسطه (وزارت آموزش و پرورش) بر رشد اقتصادي كشور در سناريوهاي مختلف ريسك‌پذيري و مقياس بازده آموزش براي سال 1395، پرداخته شده است. براساس نتايج، مساعدت آموزش عمومي بر رشد اقتصادي ملي به طور متوسط 1/141 واحد درصد به دست آمده است كه در سناريوهاي مختلف ريسك‌گريزي، مقادير مختلفي دارد، اما با افزايش ضريب ريسك‌پذيري، مساعدت آموزش عمومي بر رشد اقتصادي ملي، بيشتر مي‌شود. در حالات مختلف، همواره اثر آموزش عمومي بر رشد اقتصادي ملي مثبت بوده، اما در زماني كه بازده كاهشي سرمايه ‌انساني در توليد ملي وجود دارد در افراد ريسك‌پذير، اين مساعدت منفي است. مساعدت 1/141 واحد درصدي آموزش عمومي بر رشد اقتصادي بيانگر آن است كه 13/7 درصد از رشد 3/8 درصدي رشد اقتصادي در سال 1395در نتيجه سرمايه‌گذاري در آموزش عمومي (ابتدايي و متوسطه) بوده است.