تحليل مقايسه‌اي استراتژي‌هاي كاهش شدت انرژي در ايران (رهيافت سيستم پوياي قيمت انرژي - عرضه انرژي - رشد اقتصادي)

هدف اصلي اين مقاله ارائه و شبيه‌سازي عددي سيستم پوياي قيمت انرژي- عرضه انرژي- رشد اقتصادي ايران به منظور تحليل مقايسه‌اي استراتژي‌هاي كاهش شدت انرژي است. در اين راستا، يك سيستم معادلات ديفرانسيل غيرخطي طراحي و با به‌كارگيري داده‌هاي كل توليد داخلي انرژي، توليد ناخالص داخلي بدون نفت و شاخص قيمت انرژي طي دوره 93-1371، پارامترهاي سيستم با استفاده از الگوريتم بهينه‌سازي نهنگ برآورد شدند. سپس براساس سيستم مورد اشاره چهار استراتژي (اكتشاف و توسعه انرژي‌هاي نو و افزايش واردات انرژي، حركت به سمت بازار خود تعديل‌شونده، تغيير ساختار صنعتي و اتخاذ سياست‌هاي توليد و قيمت انرژي) بررسي شد. نتايج نشان مي‌دهد كه سه استراتژي نخست، بازار انرژي را تثبيت مي‌كنند، اما استراتژي چهارم به قرار گرفتن سيستم در حالت شوك سيكلي منجر خواهد شد. در اين مقاله اثرات قدرت كنترل‌هاي مختلف تحت استراتژي‌هاي انفرادي و تركيبي بر شدت انرژي نيز بررسي شد. نتايج نشان مي‌دهد كه تحت يك قدرت كنترل منطقي، استراتژي‌ها شدت انرژي را كاهش مي‌دهند، اما افزايش نسنجيده قدرت كنترل، نتيجه معكوس خواهد داد. در رابطه با وضعيت به ثبات رسيدن شدت انرژي تحت اين استراتژي‌ها، كمترين شدت انرژي توسط استراتژي سوم و كمترين زمان به ثبات رسيدن شدت انرژي تحت استراتژي دوم حاصل مي‌شود. نكته مهم اينكه -هم از نظر ثبات و هم از نظر كاهش شدت انرژي- به‌كارگيري استراتژي جامع (تركيب سه استراتژي) بهتر از استراتژي‌هاي انفرادي است. بنابراين، توصيه مي‌شود جهت كاهش شدت انرژي كشور بجاي به‌كارگيري سخت‌گيرانه و نسنجيده يك استراتژي از استراتژي‌هاي جامع يا استراتژي‌هاي انفرادي با قدرت كنترل‌هاي معقول استفاده شود.