شناسايي سازوكارهاي عصبي در تحليل ابهام در ارجاع ضميري در زبان فارسي

Identification of Neural Mechanisms in Ambiguity Resolotion of Pronominal Anaphor in Persian Language

در يك تحقيق ميان‌رشته‌اي، به‌منظور چگونگي درك گفتمان و ايجاد انسجام در يك متن با استفاده از دستگاه الكترومغزنگاري 32 كاناله، آزمايشي براي بررسي نحوۀ پردازش رابطۀ هم‌مرجعي حين هم‌مرجع شدن عبارت ارجاعي ضميري با عبارت پيشينه با استفاده از روش پتانسيل رخداد– وابسته (اي‌آرپي) انجام شد. در اين تحقيق، متن‌هاي دوجمله‌اي به زبان فارسي طراحي شدند. براي تحليل دقت ارجاع ضميري شخصي "او" در جملۀ دوم هر متن، دو حالت پايه و ابهام در ارجاع بسته به پيشينه‌هاي بالقوۀ موجود در جملۀ نخست مورد مطالعه قرار گرفتند. نتايج به‌دست آمده از مقايسۀ حالت ابهام نسبت به حالت پايه با توجه به اصل ميزان در دسترس بودن پيشينه حاكي از وجود مولفه‌هاي اي‌آرپي است كه براي تحليل دقت ارجاع ميان تمام زبان‌ها مشترك است. در اين پژوهش، با استفاده از طراحي آزموني مطابق با مدل‌هاي روان‌شناسي زبان، نقش گفتماني و هزينۀ پردازش حالت ابهام در ارجاع نسبت به حالت پايه با حضور دو مولفۀ Nref و LAN مشخص شد. مولفۀ Nref نشان‌دهندۀ دشواري در برقراري رابطۀ هم‌مرجعي ميان يك عبارت ارجاعي با دو پيشينۀ بالقوه در متن است. دو پيشينۀ بالقوه در جملۀ نخست بايد به يك ميزان مبهم باشند تا باعث تحريك و ايجاد مولفۀ Nref شوند. بررسي افزايش شدت مولفۀ LAN كه نشان‌دهندۀ افزايش فعاليت حافظۀ كاري است، تحليل مناسبي براي دقت ارجاع و تعيين ميزان سهولت در ايجاد ارجاع ارائه مي‌دهد.در مطالعۀ اصل ميزان در دسترس بودن پيشينه، با استفاده از دو عنصر مهم نقش گفتماني و هزينۀ پردازش سازوكارهاي عصبي در تحليل دقت ارجاع مورد مطالعه قرار گرفتند. اين دو مولفه بيانگر دشواري در بازنمايي مجدد پيشينۀ صحيح و ايجاد رابطۀ هم‌مرجعي ميان ضمير ارجاعي و دو پيشينۀ موجود در متن است. از آنجايي‌كه تشكيل رابطۀ هم‌مرجعي از طريق ضمير ارجاعي در حالت ابهام در ارجاع نسبت به حالت پايه سخت‌تر است، هزينۀ پردازش آن به خاطر عدم برجستگي پيشينه نيز بيشتر است.

This article is an EEG/ERP study based on psycholinguistic models of reference resolution to study the discourse comprehension and coherent contexts through co-referencing between an anaphor and its antecedent in the same spoken context. How brain is able to establish reference between an anaphor and potential antecedents in discourse has become of great interest. Based on Informational Load Hypothesis by Almor (1999), an auditory task using participants with no neurological or medical disorder was designed to compare coreference resolution of a referential pronoun and its acceptable antecedent in two-sentence discourse context. Based on this theory, and considering the morpho-syntactic limitations of Persian language for processing the information comes from the pronominal anaphor, discourse function and processing cost of reference resolution analysis was examined by situations such as ambiguity in referring expressions. Research method in this study is based on psycholinguistic experimental model which indicates the sub-processes of brain functions responding to co-reference resolution. The model used in this research represents the balance between discourse function and processing costs of reference resolution between referential coherence and referential ambiguity conditions. The ERP components shown in this project indicate that the processing of anaphor resolution in different situations imposes different processing cost on working memory. The two components Nref and Left Anterior Negativity (LAN) in frontal lobe were elicited during referential ambiguity of the pronominal anaphor (third person) which has no gender feature. Nref is a sustained referential negativity which indicates the ambiguity of the referring anaphor. (LAN) in previous researches has shown the increasing activity of working memory. This result which is incompatible with previous studies, has indicated that lower salience of the antecedent can cause higher processing cost for the working memory in order to establish a cross-reference bridge between the new information and the already existing representations of antecedent.