ماهيت زمان حال در زبان فارسي

The Nature of Present Tense in Persian

پژوهش حاضر بدنبال بررسي ماهيت زمان حال در زبان فارسي است. به منظور دستيابي به اين هدف، (غير)اشاره‌اي بودن زمان حال در زبان فارسي، تعبير زمان حال در ساختارهاي مختلف از جمله ساختارهايي كه در آن‌ها زمان حال در بند متممي يا موصولي زير زمان گذشته و آينده درونه شده است، و خوانش‌هاي مطلق و نسبي زمان حال در زبان فارسي مورد مداقه قرار گرفتند. نتايج نشان مي‌دهند كه زمان حال زبان فارسي را نمي‌توان مطلقاً اشاره‌اي يا غيراشاره‌اي دانست. در واقع، اگر اشاره‌اي بودن را به‌صورت يك طيف در نظر بگيريم كه در سمت چپ آن زبان‌هاي اشاره‌اي و در سمت راست آن زبان‌هاي غيراشاره‌اي باشند، زبان فارسي در وسط قرار مي‌گيرد. همچنين، نتايج موُيد وجود خوانش‌ها و كاربردهاي مطلق و نسبي براي زمان حال زبان فارسي مي‌باشند. ساخت‌هايي كه در آن‌ها زمان حال در بند متممي زير زمان گذشته درونه شده است حاكي از وجود خوانش مطلق زمان حال هستند چرا كه زمان حال علاوه بر همزماني با زمان گذشته‌ي بند پايه مي‌تواند با زماني بيان جمله نيز همزمان باشد (خوانش دوگانه). ساخت‌هايي كه در آن‌ها زمان حال در بندهاي موصولي و متممي زير زمان آينده درونه شده‌اند حاكي از كاربرد نسبي زمان حال زبان فارسي مي‌باشند چرا كه در اين جملات زمان حال ضرورتي ندارد با زمان بيان جمله همزمان باشد. سرانجام، نشان داده شد كه بخش مطلق و نسبي زمان حال داراي معناي "درون" مي‌باشند بدين معنا كه رويداد بيان شده با زمان حال "درون" زمان ارزبابي قرار دارد.

The present study aims at investigating the nature of Persian present tense. To achieve this aim, the (non)indexicality of Persian present tense, the interpretation of relative and complement clauses with present-under-past and present-under-future constructions, and the absolute and relative components of Persian present tense were scrutinized. The results show that Persian cannot be considered as absolutely indexical and non-indexical. Hence, if the indexicality of the present tense of different languages is construed along a continuum with languages with indexical present tense on one extreme and languages with non-indexical preset tense on the opposite extreme, Persian falls somewhere in between. Furthermore, it was revealed that Persian present tense has both relative and absolute functions. Present-under-past constructions reveal the absolute reading of Persian present tense, since the present tense, in addition to the concurrence with the matrix clause past tense, can be synchronized with utterance time (double reading). Present-under-future constructions in complement and relative clauses reveal that Persian present tense has a relative reading because, in these sentences, the embedded present tense is not required to be simultaneous with the utterance time. Finally, it was shown that the relative and absolute parts of the present tense have ‘inside’ meaning, meaning that the event expressed with the present tense is evaluated within time.