انتخاب منطقۀ مناسب در توليد گندم با استفاده از مفهوم رد پاي آب و روش هاي تصميم گيري اجتماعي (مطالعۀ موردي: استان اصفهان)

A new approach to selecting the best region for wheat production (Case study: Esfahan Province)

با بررسي هرچه دقيقتر رد پاي آب در محصولات كشاورزي و همچنين، تغييرات آن در دورۀ زماني بلندمدت ميتوان بهره‌برداري از منابع آب را مديريت كرد. مطالعۀ حاضر با هدف بررسي روند سالانۀ رد پاي آب در توليد گندم در شهرهاي استان اصفهان و انتخاب مناسبترين شهر اين استان براي كشت گندم طي دورۀ آماري 1369- 1395 انجام شد. به منظور بررسي امكان وجود روند در سري زماني رد پاي آب در توليد گندم از آزمون رونديابي منكندال و تخمين گر شيب سن استفاده شد. بعد از رتبه بندي شهرها از منظر رد پاي آب و روند رد پاي آب، با استفاده از قوانين انتخاب اجتماعي (SCR)، بهترين شهر براي كشت گندم در استان اصفهان مشخص شد. نتايج پژوهشش حاضر نشان داد متوسط رد پاي آب كل در توليد گندم در استان اصفهان برابر (m3/ton) 73/4122 بود و با توجه به آمارۀ منكندال مشاهده شد كه روند كاهشي و افزايشي وجود دارد و اين روند در حالت كاهشي و در حالت افزايشي براي هيچ‌يك از شهرهاي استان معنادار نبود. با توجه به مقدار شيب سن، دامنۀ تغييرات اين شيب نيز براي رد پاي آب كل برابر (m3/ton) 93 بود. همچنين، نتايج بيان‌كنندۀ اين موضوع بود كه مقدار شاخص رد پاي آب در توليد يك محصول در يك منطقه، معيار قابل قبولي براي انتخاب آن منطقه براي كشت آن محصول نيست و با بررسي روند اين شاخص و استفاده از روشهاي تصميم گيري همچون قوانين انتخاب اجتماعي، ميتوان منطقۀ مناسب براي كشت هر محصول را تشخيص داد و تغيير الگوي كشت را در سياست كار خود به منظور حفظ منابع آبي و افزايش بهره وري محصولات قرار داد. در مطالعۀ حاضر از نظر رد پاي آب، فريدونشهر به عنوان بهترين شهر براي كشت گندم در استان اصفهان انتخاب شد.

The present study aims to determine the annual water footprint trend of wheat production in Esfahan province during the period 1982-2016. In order to investigate the trend of water footprint time series of wheat production, Mann-Kendall Trend test and Sen's slope estimator were used. After ranking the cities from the point of view of the water footprint and water footprint trend, using the Social Choice Rules (SCR), the best city for wheat cultivation was identified in Esfahan province. The results showed that the average total water footprint of wheat production in Esfahan province was 4122.73 m3/ton and according to Mann-Kendall statistics, there is a decreasing and increasing trend and this trend was significant for the Fereidan, Fereydun Shahr and Isfahan cities at a level of 90%. The results also indicate that the low amount of water footprint indicator or the decreasing trend of this indicator in producing a product in a region is not an acceptable criterion for choosing that area for cultivating that product and by using bargaining simulations such as social choice rules, it is possible to identify the best region for cultivating each product and to change the pattern of cultivation in its policy of work to preserve water resources and increase productivity. In this study, from the point of view of the water footprint, Fereydun Shahr was selected as the best city for wheat cultivation in Esfahan province