مكان يابي در زبان فارسي

Spatial Orientation in Persian Language

امكانات و روش‌هاي مكان‌يابي يكي از مهم‌ترين مباحث مطرح در حوزۀ زبان‌شناسي شناختي است. زبان با استفاده از منابع و امكاناتي عيني مانند اعضاي بدن، اشياء و موارد موجود در طبيعت و فرايندها به مفهوم‌سازي جهت‌هاي مكاني مي‌پردازد. هر زبان با توجه به مسائل تاريخي و فرهنگي خود، از برخي يا همۀ امكانات فوق استفاده مي‌كند. با توجه به اين ملاحظات، هدف اين مقاله شناسايي امكانات و منابع مكان‌يابي در زبان فارسي در قالب آراي هاينه (1997) است. نتايج اين تحقيق نشان مي‌دهد، زبان فارسي به ترتيب اولويت از اعضاي بدن، اشياء موجود در طبيعت و جهت‌هاي جغرافيايي كه بسط ‌يافته از سه منبع مذكور هستند، براي بيان مكان استفاده مي‌كند. اين زبان از مورد «فرايند» نيز كه از جمله موارد ذكر شده در چهارچوب هاينه است، بهره برده ‌است؛ فعل‌هاي پيشوندي همچون «برآمدن»، «درآمدن»، «فروآمدن» و جز آن كه نمونه‌هايي از حوزۀ «فرايند» هستند، براي نشان دادن جهت حركت فعل به‌كار مي‌روند.

One of the most important issues in cognitive linguistics is Spatial Orientation. Languages use sources such as human body (body-part), landmarks, dynamic concept (typically motion verbs like come, go, etc.) and cardinal direction to conceptualize spatial and geographic directions. Every language uses the whole or some of these sources based on its historical and cultural issues. The present study sought to consider the features and sources of Spatial orientation in Persian language based on of Heine’s (1997) theory. The results of the study indicated that Persian language employs human body and animal body (anthropomorphic and zoomorphic model) as the main source of conceptualization, since the bodily experience in space serves as the basis for the majority of metaphorical expressions. The next source was Landmarks (environment – specific features) such as rivers, mountains and rocky places, sea and trees and other related properties. The third and final sources were motion and cardinal directions respectively