نگاهي به كاربرد نادرست و مكانيكي نظريه ريخت شناسي پراپ در متون ادب فارسي

Study of the Inappropriate and Mechanistic Applications of Vladimir Propp’s Morphology Theory in the Persian Literary Texts

ساختارگرايي يكي از مهم ترين حوزه هاي نظريه ادبي مدرن محسوب مي شود كه در شكل گيري موضوعات جديد، تبيين مشابهت و همساني، قابليت تحليل متون ادب فارسي از الگوهاي استاندار جهاني سهمي اثرگذار داشته است. اقبال و توجه به نظريه هاي غربي و كاربرد الگوهاي ريخت شناسي امروزه چنان مورد توجه قرار گرفته كه تعداد بسياري از مقاله ها و تحقيقات ادبي با هدف روشن ساختن زواياي پنهان متون و ارائه دستاوردهاي نوين بر پايه اين نظريه ها تحليل شده است و كمتر نقدي را مي توان يافت كه از كاركردهاي ساختاري و ريخت شناسي بي بهره باشد. اين مقاله با واكاوي مقالات علمي پژوهشي انجام شده به بررسي رشد كيفي و كمي پژوهش هاي ريخت شناسي در دهه هاي مختلف و بررسي ژانر ادبي آنها پرداخته است و با سنجش ميزان انطباق اصولي استفاده اين نظريه با شيوه علمي و استاندارد الگوي پراپ، آسيب هاي كاربرد اين نظريه بر متون را همراه با شواهد، انتخاب نادرست نظريه، ساده سازي عناصر داستان، بي توجهي به هدف و بستر نظريه، تكرار روش، نارسايي و ضعف مقدمه و نتيجه گيري بي ارتباط معرفي كرده است.

Structuralism is one of the most important areas of the modern literary theory, which has contributed to the creation of new subjects, the evaluation of similarities and differences, and the possibility of the analysis of the Persian literary texts based on standard universal models. Recently, Western literary theories have been increasingly used in the analysis of many literary research studies in Iran, aiming to shed some light into the hidden aspect of literary works and provide new insights. an‎d few studies have ever not used structural and morphological approaches in their literary analysis. Based on a review of the Persian literary morphological studies conducted in different decades, the present study aimed to analyze the growth of them qualitatively and quantitatively and also to analyze their literary genres. Further, it investigated the degree to which Propp’s morphology theory has been used in a standard scientific way in these texts. Finally it was concluded that the inappropriate and mechanistic applications of Propp’s morphology theory in the Persian literary texts have led to inappropriate theory selection, simplification story elements, disregarding the goal and context of the theory, repetition of the method, poor introduction, and unrelated conclusion.